Nawet ponad 99 proc. naukowców jest zgodnych co do tego, że zmiana klimatu ma podłoże antropogeniczne. Jednak za mało informują opinię publiczną o istnieniu takiego konsensusu, co wpływa na błędne przekonania społeczne na ten temat - informuje „Nature Human Behaviour”.

Konsensus naukowy, wskazujący ludzi jako głównych odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne, nie jest nowy - kształtował się już w latach 80. XX wieku. Obecnie od 97 do 99,9 proc. naukowców zajmujących się klimatem jest zgodnych co do tego, że takie zmiany mają miejsce, a ich główną przyczyną jest działalność człowieka. W ciągu ostatniej dekady w USA zaczęły pojawiać się badania analizujące skutki komunikowania tego konsensusu społeczeństwu. Wyniki były ciekawe: okazało się na przykład, że mieszkańcy tego kraju, którym dano do przeczytania krótkie oświadczenie w sprawie omawianego konsensusu, silniej bardziej wierzyli w zmiany klimatyczne i bardziej się nimi przejmowali, niż osoby, które przeczytały jedynie oświadczenie pojedynczego eksperta.

Nie było jednak do tej pory badań zajmujących się podobnym zagadnieniem w szerszym kontekście - poza Stanami Zjednoczonymi. Zmieniło się to dopiero teraz.

Międzynarodowy zespół składający się z 46 klimatologów zaprezentował różne naukowe komunikaty dotyczące konsensusu ponad 10,5 tys. osób z 27 krajów świata, po czym zapytał je o opinię na temat zmian klimatycznych. Okazało się, że wcześniejsze wnioski, wysnute dzięki badaniom z udziałem mieszkańców USA, były prawdziwe także we wszystkich innych państwach.

"W odpowiedzi na lekturę informującą o 97-proc. konsensusie naukowców ludzie zmienili swoje postrzeganie (…); mocniej uwierzyli w zmiany klimatu i bardziej się nimi martwili" - powiedziała współautorka publikacji (http://dx.doi.org/10.1038/s41562-024-01928-2) dr Sandra Geiger z Uniwersytetu Wiedeńskiego.

Mimo zmiany zdania uczestnicy badania nie deklarowali jednak większego poparcia dla działań publicznych zapobiegających zmianom klimatu. "Ale wcześniejsze badania wykazały, że poparcie dla takich działań można pośrednio stymulować, modyfikując sposób, w jaki ludzie myślą o zmianach klimatu" - dodała.

Poza konsensusem w sprawie antropogenicznych przyczyn zmian klimatycznych, istnieje także konsensus dotyczący innej kwestii: 88 proc. badaczy zgadza się, że zmiany te stanowią poważny kryzys. Zbadano więc dodatkowo, jak reagują ludzie dowiadujący się o tym konsensusie.

Co ciekawe, ta dodatkowa informacja nie miała żadnych skutków. Autorzy badania uważają, że odpowiada za to różnica między tym, jak konsensus wygląda naprawdę, a tym, jak jest postrzegany przez społeczeństwo. "Ta różnica była znacznie mniejsza w przypadku konsensusu kryzysowego niż w przypadku konsensusu dotyczącego udziału człowieka w zmianach klimatu" - wyjaśniła dr Bojana Većkalov z Uniwersytetu Amsterdamskiego.

Opisane odkrycia pokazują, że podkreślanie istniejącego wśród klimatologów konsensusu jest niezwykle ważne. Specjaliści powinni informować o nim przy każdej możliwej okazji: zarówno podczas wystąpień publicznych, jak i w czasie prywatnych rozmów. "To szczególnie istotne w obliczu rosnącej polityzacji nauki oraz dezinformacji na temat zmian klimatu. Kultywowanie powszechnej świadomości istnienia naukowego konsensusu pomoże lepiej zrozumieć ten problem opinii publicznej" - zauważył starszy autor publikacji dr Sander van der Linden.

Katarzyna Czechowicz

kap/ zan/

Fot. Depositphotos