Protest przeciwko planom wprowadzenia strefy czystego powietrza we Wrocławiu organizuje w sobotę w rynku niezrzeszony rady miejski Robert Grzechnik (Nowa Nadzieja). Strefa powinna zostać wprowadzona do 2025 r. – wskazują wrocławscy urzędnicy.

Projektem uchwały ws. strefy czystego transportu we Wrocławiu zajmie się rada miasta przyszłej kadencji. W stolicy Dolnego Śląska od kilku miesięcy trwają konsultacje społeczne w tej sprawie.

W sobotę we wrocławskim rynku zaplanowano protest przeciwko wprowadzaniu strefy czystego transportu w stolicy Dolnego Śląska. Jego organizatorem jest rady miejski Robert Grzechnik (Nowa Nadzieja). Inicjatywę wsparły też m.in. Stowarzyszenie WIR-Masz głos oraz Stowarzyszenie Otwarty Wrocław.

Według organizatorów wykluczenie z ruchu starszych samochodów "nie zmieni jakości powietrza w mieście", ponieważ – jak podnoszą - "ponad 90 proc. zanieczyszczeń pyłowych z ruchu drogowego pochodzi ze zużytych hamulców, sprzęgieł, opon i pyłu drogowego".

"Zmuszanie mieszkańców do złomowania starszych samochodów i wymiany ich na nowe, przy których produkcji emituje się zanieczyszczenia do atmosfery, nie ma nic wspólnego z ekologią i dobrą jakością powietrza" – mówi Grzechnik. Według radnego, wprowadzenie stref czystego transportu "wykluczy uboższych mieszkańców z możliwości korzystania z własnego auta". "Zapewni przy tym koncernom motoryzacyjnym klientów i zapewni większe wpływy do samorządów z mandatów i MPK, nie chodzi tu o żadną ekologię i lepszą jakość powietrza" – wskazywał Grzechnik.

Wrocław jest kolejnym polskim miastem, które dąży do wprowadzenia strefy czystego transportu. Takie rozwiązania będą wprowadzane w lipcu 2024 r. w Krakowie oraz w Warszawie. Strefa ograniczy wjazd starych samochodów w obręb centrum i ścisłego centrum miasta.

Wrocławscy urzędnicy podkreślają, że wprowadzenie strefy czystego transportu uregulowane jest m.in. w uchwale Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, która została przyjęta w lipcu tego roku. "Ta uchwała bazuje na prawie ochrony środowiska. Z tych aktów prawnych wynika, że Miasto Wrocław ma obowiązek wprowadzić strefę czystego transportu" – powiedział Tomasz Stefanicki, zastępca dyrektora Biura Zrównoważonej Mobilności Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Stefanicki wskazał, że obowiązek wprowadzenia takich stref wiąże się z notowanymi w badaniach jakości powietrza przekroczeniami średniorocznych norm dwutlenku azotu. "W 2022 r. mamy przekroczenia dot. dwutlenku azotu, co oznacza, że ta emisja musi być objęta szczególną troską władz miasta i stąd aktualizacja programu ochrony powietrza na poziomie wojewódzkim, która nakłada na nas dodatkowe działanie – czyli obowiązek wprowadzenia strefy czystego transportu" – mówił urzędnik. Dodał, że celem wprowadzenia strefy czystego transportu jest ochrona zdrowia mieszkańców i zmniejszenie emisji dwutlenku azotu.

Projektem uchwały wprowadzającym strefy czystego transportu zajmie się Rada Miasta Wrocławia przyszłej kadencji. Od marca tego roku prowadzone są w mieście konsultacje społeczne dotyczące wprowadzania strefy. W pierwszy etapie konsultacji były prowadzone spotkania z mieszkańcami w różnych częściach miasta. Wzięło w nich udział ponad 400 osób, a 1,4 tys. osób wyraziło uwagi dot. wprowadzania strefy. "W pierwszym etapie konsultacji wyszło wyraźnie, że opinie mieszkańców na ten temat są mocno spolaryzowane. Dlatego postanowiliśmy wydłużyć konsultacje o naradę obywatelską – wybraliśmy przedstawicieli mieszkańców i reprezentantów stowarzyszeń i w tym gronie spotykamy się i rozmawiamy próbując wypracować wspólne stanowisko" – mówił Bartłomiej Świerczewski, dyrektor departamentu spraw społecznych wrocławskiego magistratu.

Dodał, że w momencie, kiedy powstanie projekt uchwały, w którym zostanie opisany obszar i działalność strefy, zostanie on poddany kolejnym, okołomiejskim, konsultacjom społecznym. "Konsultacje, które teraz są prowadzone służą zebraniu opinii, uwaga, które mają pomóc miejskim radnym w podjęciu decyzji dot. projektu uchwały wprowadzającej strefę czystego transportu" – powiedział Świerczewski. Dodał, że 60 proc. osób, które do tej pory wyraziły swoje opinie, ma "negatywne uwagi", co do rozwiązań związanych z wprowadzeniem strefy.

Dyskusja nad wprowadzeniem strefy czystego transportu we Wrocławiu została poprzedzona analizą przygotowaną na zlecenie władz miasta przez ekspertów z Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA). W efekcie powstały rekomendacje w tym zakresie dla stolicy Dolnego Śląska.

Specjaliści z PSPA sugerują wprowadzenie strefy czystego powietrza w 2025 r. Strefa powinna zostać wzmocniona w 2028 r., a ostatecznych kształt osiągnąć w 2032 r. Według tej analizy, optymalnie, strefa czystego powietrza powinna objąć obszar, którego granice oparte byłyby od południa na nasypie kolejowym przy Dworcu Głównym i dalej, od zachodu, wzdłuż nasypu linii kolejowej na Poznań, natomiast od północy i wschodu na Starej Odrze, łącząc się z terenami kolejowymi w okolicach skrzyżowania ulic Krakowskiej i Na Niskich Łąkach.

"Proponowany obszar objąłby nie tylko centrum, ale także osiedla o typowej zabudowie kwartałów kamienic. Stanowi on ok. 6 proc. obszaru miasta, ale mieszka tam co czwarty wrocławianin. W granicach strefy znalazłoby się wiele instytucji publicznych, kampusów uczelnianych, zakładów pracy, a także centrów handlowych i usługowych. W konsekwencji, przy podejmowaniu decyzji o zakupie samochodu, zdecydowana większość mieszkańców miasta brałaby pod uwagę kryteria wjazdu do obszaru niskoemisyjnego. Ponadto, na teren rekomendowanej strefy można z łatwością dojechać komunikacją miejską, zostawiając pojazd na publicznych parkingach zlokalizowanych poza jej granicami" – mówił wcześniej Maciej Mazur, dyrektor zarządzający PSPA.

Według tych rekomendacji w 2025 r. miałby obowiązywać zakaz wjazdu do strefy czystego powietrza dla 20-letnich i starszy pojazdów z silnikiem diesla oraz dla 25-letnich i starszych pojazdów z silnikiem benzynowym. W czasie przeprowadzania badań takie restrykcje objęłyby 13 proc. pojazdów, przekładających się na 25 proc. emisji tlenków azotu oraz 58 proc. cząstek stałych.

Z przeprowadzonych badań wynika, że przeszło 91 proc. pojazdów poruszających się po wrocławskim śródmieściu to samochody osobowe. Około 8 proc. to samochody dostawcze. Ciężarówki, autobusy i motocykle stanowią łącznie zaledwie 1 proc. pojazdów w ruchu zarejestrowanych w badanych lokalizacjach. Jeśli chodzi o wiek pojazdów, najliczniejszą grupą są samochody nowe, spełniające normy EURO 6, wyprodukowane po 2014 r. Te auta stanowią ok. jednej trzeciej wrocławskiej floty pojazdów. Drugą pod względem liczności grupą są pojazdy spełniające normę EURO 4, czyli ok. piętnastoletnie. To jedna czwarta wszystkich aut jeżdżących po mieście. Samochody EURO 5 (ok. dziesięcioletnie) i EURO 3 (ok. dwudziestoletnie) stanowią po ok. 15 proc. Co dwudziesty pojazd w ruchu na wrocławskich ulicach to pojazdy z normą EURO 2, która obowiązywała w drugiej połowie lat 90.

Ostateczny obszar strefy zostanie opisany w projekcie uchwały. "Obszar strefy jest opisany na stronie wrocław.pl/rozmawia. Ale to jest na razie tylko podstawa do dyskusji (…) na bazie różnych opinii dopiero będziemy w stanie nakreślić najbardziej optymalny obszar strefy" – powiedział Świerczewski.

Według wrocławskich urzędników strefa czystego transportu powinna zostać ostatecznie wprowadzona we Wrocławiu w 2025 r.

Piotr Doczekalski
pdo/ jann/