Jednym z największych wyzwań stojących przez
państwami członkowskimi Unii Europejskiej jest niewątpliwie kryzys
klimatyczny i konieczne, aby mu przeciwdziałać: transformacja
energetyczna oraz redukcja emisji gazów cieplarnianych do atmosfery.
Branża naftowa, w związku z widocznym trendem rozwijania odnawialnych źródeł energii staje przed możliwością wejścia w nową fazę funkcjonowania związaną z przyspieszającą dekarbonizacją. Obserwując trendy globalne i europejskie, LOTOS Petrobaltic S.A. dostrzega perspektywę przeformułowania obecności na polskim rynku m.in. poprzez przystąpienie do realizacji projektów geosekwestracji dwutlenku węgla (ang. carbon capture and storage – CCS).
Geosekwestracja polega na wychwycie gazu cieplarnianego (powstającego głównie podczas spalania paliw kopalnych w elektrowniach lub w procesach przemysłowych), a następnie przetransportowaniu go w wyznaczone do tego miejsca, celem składowania w formacjach i strukturach geologicznych o odpowiedniej pojemności i szczelności.
Cały proces składa się z trzech głównych etapów:
Źródło: https://ec.europa.eu/clima/eu-action/carbon-capture-use-and-storage_en.
Potencjalne struktury rozpatrywane jako magazyny CO2 powinny spełniać między innymi następujące kryteria:
Idealnymi magazynami dwutlenku węgla są wyeksploatowane złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, które spełniają wyżej wymienione kryteria, i – co najważniejsze – mają potwierdzoną szczelność pułapki, więc są bezpieczne dla środowiska.
Głównym założeniem ekonomicznym projektów CCS jest możliwość rozliczenia unikniętych emisji CO2 w europejskim systemie handlu uprawnień do emisji. Przedsiębiorstwo generujące dwutlenek węgla do atmosfery wykupuje uprawnienia do jego emisji na podstawie faktycznej wielkości emisji, wynikającej z pomiarów. Warto zaznaczyć, że rynek handlu uprawnieniami w ostatnim czasie jest niestabilny i pokazuje, że w krótkiej perspektywie czasu ceny praw do emisji mogą się znacząco zmieniać.
Podstawę biznesową dla projektu CCS stanowi rozliczenie unikniętych emisji w systemie ETS – emitent, który zaoszczędzi na zakupie praw do emisji CO2, pokrywa koszty jego transportu i składowania w podziemnych magazynach. Dla opracowania długoletniego planu biznesowego istotna staje się możliwość oszacowania kosztów emisji CO2 w odpowiedniej perspektywie czasowej. Dlatego ważne jest, aby rynek handlu uprawnieniami został w odpowiedni sposób ustabilizowany.
Bardzo istotnym elementem, mającym wpływ na rachunek ekonomiczny projektu CCS, jest monitoring. Jest on niezbędny dla zapewnienia bezpieczeństwa środowiska i kontroli nad podziemnym magazynem. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo geologiczne i górnicze monitoring prowadzony jest w trzech etapach:
W aktualnie obowiązujących przepisach zasady monitoringu określone są w sposób niezwykle drobiazgowy, a realizacja obowiązków ma być weryfikowana wykonywaniem niemal wszelkich dostępnych na rynku badań. Takie podejście generuje częstokroć nieuzasadnione, wysokie koszty, a dodatkowo nie uwzględnia możliwości indywidualnego podejścia do kompleksów składowania: w zależności od lokalizacji będą one cechować się różnymi parametrami i wyjściowym poziomem bezpieczeństwa. Nadto zauważyć należy, iż podziemne magazyny CO2 mogą znajdować się zarówno w obszarach lądowych, jak i morskich i generować zagrożenia dla życia i zdrowia w skrajnie różnej skali. Ze względów technologicznych i praktycznych powinno to zostać uwzględnione w prawodawstwie.
Warto przy tym podkreślić, że wyeksploatowane złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, przez sam fakt występowania węglowodorów, mają potwierdzoną swoją szczelność, zatem prawdopodobieństwo wystąpienia wycieku jest niewielkie. Biorąc pod uwagę powyższe, w zakresie monitoringu obligatoryjnie narzucone powinny być tylko podstawowe badania, a dodatkowe pomiary powinny być uzależnione od miejsca i formacji geologicznych w których podziemny magazyn CO2 został zlokalizowany. Podejście takie widoczne jest w uruchamianych projektach CCS w Norwegii, gdzie wyeksploatowane złoża gazu ziemnego wykorzystywane do magazynowania CO2 monitorowane są tylko pod kątem zmian temperatury i ciśnienia zbiornika.
Kolejnym ważnym aspektem projektów CCS jest
transportowanie gazu z miejsca wychwytu do zakładu górniczego celem
zatłoczenia do podziemnego kompleksu. W tym zakresie szczególnie istotna
wydaje się możliwość wykorzystania wszelkich dostępnych środków
transportu CO2, z prawem do rozliczenia unikniętych emisji w systemie
ETS przy ich wykorzystaniu.
Dwutlenek węgla może być transportowany za pomocą:
Wykorzystanie różnych środków transportu CO2 pozwalałoby emitentom na wysyłanie gazu z różnych lokalizacji do optymalnego, wytypowanego magazynu podziemnego. Spełniony zostałby przy tym warunek wynikający z prawa Unii Europejskiej dotyczący równego dostępu każdego zainteresowanego podmiotu do systemu składowania na terenie całej Wspólnoty.
W praktyce, rozpoczynając prace nad pierwszym w Polsce projektem geosekwestracyjnym, należałoby uruchomić pilotażowy projekt na eksploatowanym złożu B3 znajdującym się pod dnem Morza Bałtyckiego. Został on wskazany w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie obszarów, na których dopuszcza się lokalizowanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla. Taki pilotaż umożliwiłby przetestowanie istniejącej infrastruktury, budowę nowych elementów, a także opracowanie planu monitoringu podziemnego składowiska CO2 zgodnego z wymogami prawa Unii Europejskiej, a zarazem realnego z biznesowego punktu widzenia.
Wyniki projektu pilotażowego otworzą drogę do wytypowania kolejnych struktur geologicznych występujących w tej samej skale zbiornikowej zlokalizowanej w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej na Morzu Bałtyckim. Określone w ramach projektu parametry związane z transportem i zatłaczaniem CO2 dadzą podstawę do wielkoskalowej rozbudowy infrastruktury podmorskiej i w niedalekiej przyszłości na składowanie CO2 w większych ilościach w kolejnych podziemnych magazynach o potwierdzonej wystarczającej pojemności.
Równoległe, na poziomie administracji rządowej, trwają prace nad zmianą otoczenia legislacyjnego, których celem jest ułatwienie realizacji projektów CCS. Obecnie toczą się uzgodnienia międzyresortowe dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz innych ustaw (numer z wykazu: UD280).
Proponowane zmiany dotyczą przede wszystkim ram prawnych dla projektów pilotażowych (poniżej 500 tys. ton CO2 rocznie), uwzględnienia w ustawodawstwie technologii EOR/EHR, uporządkowania terminologii oraz dookreślenia procedur związanych z uzyskiwaniem koncesji.
Energetyka, OZE
Gospodarka odpadami, Recykling
Ekologia, Ochrona środowiska
E-transport, E-logistyka, E-mobilność
EkoDom, EkoBudownictwo
EkoRolnictwo, BioŻywność
Prawo, Administracja, Konsulting
Dwa największe na świecie promy wodorowe powstaną w Norwegii
Orlen wykorzystuje energię odnawialną przy wydobyciu gazu ze złoża Sleipner
Plany redukcji emisji przerosły szkocki rząd
Koszt budowy pierwszej elektrowni jądrowej rzędu 150 mld zł
Orlen otrzyma 62 mln wsparcia z UE na projekty wodorowe
Hennig-Kloska: ustawa wiatrakowa niedługo przejdzie na kolejny etap prac w KPRM
Ropa brent | 83,76 $ | baryłka | 1,33% | 11:11 |
Cyna | 23110,00 $ | tona | 0,64% | 29 lis |
Cynk | 2507,00 $ | tona | -0,87% | 29 lis |
Aluminium | 2177,00 $ | tona | 0,60% | 29 lis |
Pallad | 1021,53 $ | uncja | -1,54% | 11:10 |
Platyna | 936,30 $ | uncja | -0,31% | 11:11 |
Srebro | 25,06 $ | uncja | 0,08% | 11:11 |
Złoto | 2038,40 $ | uncja | -0,33% | 11:11 |