22 marca obchodzony był Światowy Dzień Wody. Jego koncepcja zrodziła się w 1992 roku, podczas konferencji Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro, jako święto międzynarodowe państw ONZ-u. Z tej okazji w wielu miastach krajów członkowskich organizowano konferencje naukowe poświęcone temu zasobowi naszej planety. W Gdańsku odbyła się konferencja "Woda dla pokoju. Dostępność i zanieczyszczenia".

Tegoroczne obchody Światowego Dnia Wody kierują uwagę na znaczenie właściwej ochrony i zarządzania zasobami wód podziemnych dla skutecznej walki z ubóstwem, tworzenia godnych miejsc pracy, budowania odporności społeczeństw i gospodarek na zmiany klimatyczne i ogólnie dla zrównoważonego rozwoju.

Wody podziemne należą do najważniejszych zasobów naturalnych świata. Są źródłem zaopatrzenia w wodę gospodarstw domowych i przedsiębiorstw: zapewniają połowę ilości wody pobieranej do użytku domowego przez światową populację, w tym wody pitnej dla większości ludności wiejskiej, która nie korzysta ze zorganizowanych systemów dostawczych.

W różnych regionach świata 50% lub więcej wody wykorzystywanej do nawadniania pochodzi z zasobów gruntowych. Według szacunków, pobór wód gruntowych będzie zwiększał się wraz ze wzrostem populacji, a tym samym dostępność wód powierzchniowych będzie coraz bardziej ograniczona.

Organizatorami konferencji naukowo-technicznej "Woda dla pokoju. Dostępność i zanieczyszczenia" byli: Pomorska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT w Gdańsku oraz Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych Oddział w Gdańsku. Konferencja została objęta Patronatem Honorowym Wojewody Pomorskiego, Marszałka Województwa Pomorskiego, Prezydenta Miasta Gdańska, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Wydarzenie zgromadziło blisko 230 osób, w tym 150 osób stacjonarnie. Otwarcia Konferencji dokonali Prezes Pomorskiej Rady FSNT NOT w Gdańsku prof. Bożenna Kawalec-Pietrenko oraz Przewodniczący Gdańskiego Oddziału Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych Wacław Tyborowski. Podczas trzech bloków goście mieli okazję wysłuchać referatów wygłoszonych przez specjalistów z dziedziny gospodarki wodnej, a także rozwiązań stosowanych przez wiodące firmy wykonawcze. Goście mogli zapoznać się z ofertą przedsiębiorstw z branży, które miały swoje stanowiska na holu Domu Technika.

Wygłoszone referaty:

• „Gospodarka wodna w kontekście zmian klimatu” - Ewa Wolińska – Z-ca Dyrektora Zarządu Zlewni w Gdańsku

• „Polityka Gdańska do zmian klimatu” - dr inż. Wojciech Szpakowski - Gdańskie Wody

• „Badanie jakości wód rzeki Raduni” - Małgorzata Czop, Hanna Hrycyna, Nicola Gruba, Oriana Gara, CKZiU nr 2 w Gdańsku

• „Co przemysł powinien wiedzieć o deszczach?” - Tomasz Grochowski, Retencja.pl

• „Pomiary jakościowe wód deszczowych” - Gabriela Olechno, PM Ecology

• Prace hydrotechniczne oraz melioracyjne na budowach infrastrukturalnych – Sławomir Szyc, Kornel Ferlin, BUDIMEX S.A.

• „Konflikt o wodę egipsko-etiopski” - Daniel Brusiło, antropolog kulturowy, dziennikarz

• „Eutrofizacja wód – przyczyny i skutki” - prof. dr hab. inż. Julita Dunalska - Uniwersytet Gdański

• „Subiektywny przegląd aktualnie prowadzonych badań naukowych wykonywanych na potrzeby największych inwestycji budownictwa morskiego” - dr inż. Piotr Szmytkiewicz - IBW PAN

• Zarządzanie wodą w trakcie prowadzenia prac przy Przebudowie Nabrzeża Szyprów w Gdańsku - Przemysław Preiss, ERBUD S.A.

• „Ograniczenie zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego – działania edukacyjne projektu LIFE Pilica” - Jakub Zieliński - Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa

• Zabezpieczenie środowiska naturalnego podczas prowadzenia prac hydrotechnicznych - Piotr Siemaszko, DORACO Sp. z o.o.

• „Wpływ Inwestycji lokalnych, publicznych i samorządowych na stan wód powierzchniowych na przykładzie rzeki Wietcisa” - Tomasz Herbasz, Gmina Przywidz

• „Ujęcia wód podziemnych”- dr Mirosław Lidzbarski, Państwowy Instytut Geologiczny

• „Podatność wód podziemnych na zagrożenia geogeniczne i skutki zmian klimatycznych w strefie nadmorskiej Morza Bałtyckiego” - Dawid Potrykus, Państwowy Instytut Geologiczny

• „Projektowanie stref ochronnych ujęć na przykładzie ujęcia komunalnego w Straszynie” - Ewa Tarnawska, Państwowy Instytut Geologiczny

Ewa Wolińska – zastępca Dyrektora Zarządu Zlewni w Gdańsku w swoim wystąpieniu poruszyła kwestie gospodarki wodnej w kontekście zmian klimatu. Powiedziała, że Gdańsk jest obszarem narażonym na powodzie. Priorytetem RZGW jest zapewnienie ciągłej ochrony tego obszaru poprzez utrzymanie rowów, kanałów i połowów oraz rozwój żeglugi. Polska jest podatna na ekstremalne zjawiska klimatyczne, takie jak susze i powodzie, które wpływają na zasoby wodne. Działania retencyjne na terenach rolniczych są kluczowe dla ograniczenia skutków suszy, a plan przeciwdziałania skutkom suszy został opracowany jako pierwszy dokument o randze krajowej. Inwestycje w retencję wody mają także pozytywny wpływ na gospodarkę. Ochrona przed powodziami jest priorytetem, a inwestycje przeciwpowodziowe są kluczowe ze względu na częstsze występowanie gwałtownych opadów. Centrum Operacyjne Ochrony Przeciwpowodziowej monitoruje sytuację na rzekach, a plany zarządzania ryzykiem powodziowym są przygotowywane na podstawie map zagrożenia. W ramach edukacji istnieje program "Aktywni Błękitni", który promuje proekologiczne podejście do gospodarki wodnej.

Referat wygłoszony przez dr inż. Wojciech Szpakowskiego, dyrektora technicznego spółki Gdańskie Wody, dotyczył polityki miasta Gdańska w kontekście zmian klimatu, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z infrastrukturą wodno-ściekową. Wypowiedź zawierała analizę zmian klimatycznych obserwowanych od 2001 roku, z akcentem na wzrost intensywności opadów, zwłaszcza w ostatnich latach. Omówiono również działania podejmowane przez miasto w odpowiedzi na te zmiany, takie jak modyfikacja systemu zagospodarowania wód opadowych poprzez wprowadzenie trzech stopni retencji: infrastruktury błękitno-niebieskiej, zbiorników retencyjnych i zarządzania kryzysowego.

Podkreślono znaczenie infrastruktury niebiesko-zielonej, która ma na celu wykorzystanie naturalnych procesów retencji wody w terenie zielonym, ograniczenie negatywnych skutków związanych z intensywnymi opadami oraz poprawę jakości środowiska. Wypowiedź zawierała także omówienie funkcji zbiorników retencyjnych, które mają za zadanie zatrzymywać nadmiar wody deszczowej i chronić przed powodziami oraz podtopieniami.

W kontekście zarządzania kryzysowego omówiono działania mające na celu minimalizację skutków ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak mobilne systemy przeciwpowodziowe, które testowane są podczas ćwiczeń powodziowych. Podkreślono również potrzebę dzielenia się doświadczeniami oraz organizowania konferencji na temat zielonej infrastruktury.

Swój projekt dotyczący badania wód rzeki Raduni przedstawiły uczennice kształcące się w zawodzie technik analityk w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego nr 2 w Gdańsku. Szkoła w 2021 roku przystąpiła do międzynarodowego projektu „Analiza biologiczno-chemiczna zasobów wodnych”. W ramach projektu młodzież wykonała szereg analiz fizykochemicznych i biologicznych wód rzeki Raduni oraz opracowała wyniki badań. Badania miały na celu określenie wielkości zanieczyszczeń w cieku, w wybranych czterech punktach pomiarowych, pod względem fizykochemicznym oraz biologicznym. Elementem badań było zakwalifikowanie wód rzeki Raduni do odpowiednich klas czystości wody. Badania biologiczne polegały na wyszukiwaniu makro- i mikrosaprobiontów w pobranych osadach dennych oraz w wodzie. Posługując się analizą Baura przyporządkowano znalezionym organizmom indeks saprobiontyczności, który jest wskaźnikiem biologicznym dla klas czystości wody. W ten sposób określono biologiczną klasę czystości każdego badanego punktu.

Podczas konferencji dużo czasu poświęcono wodzie deszczowej. Prezes Retencja.pl, Tomasz Grochowski, przedstawił prezentację „Co przemysł powinien wiedzieć o deszczach?” Przedstawił różne studia przypadku z obszaru przemysłu i doświadczenia miast zarządzających siecią deszczową. Realizowane inwestycje powinny być rozpatrywane w kontekście całej zlewni, w której inwestycja się znajduje. Retencja.pl kładzie duży nacisk na synergiczne wykorzystanie wprowadzonych rozwiązań, które służą nie tylko gospodarowaniu wodą, ale także wielu innym celom społecznym.

Z kolei Gabriela Olechno z firmy PM Ecology w celu określenia jakości wód opadowych proponuje innowacyjne rozwiązania, pozwalające na ciągły pomiar parametrów takich jak pH, tlen, mętność, przewodność właściwa czy potencjał redoks. Dzięki takiej analizie możliwe jest określenie zmian właściwości wody opadowej w czasie oraz wskazanie odpowiedniego momentu na pobranie próbki wody i zbadanie jej w laboratorium pod kątem specyficznych związków. Wiedza o zmienności mierzonych parametrów pozwala również wykryć niedozwolone zrzuty ścieków sanitarnych do kanalizacji deszczowych.