Firma GE-Hitachi Nuclear Energy (GEH) zakłada, że pierwszy reaktor BWRX-300 u polskiego klienta zacznie działać w 2029 r. - mówi PAP wiceprezes GEH David Sledzik. Pierwszy BWRX-300 ma powstać w Kanadzie, operator planuje dostać licencję na eksploatację w 2028 r.

"Budowę pierwszego BWRX-300 powinniśmy zacząć w 2024 lub w 2025 r. w Darlington w Kanadzie, a licencję na jego eksploatację firma Ontario Power Generation planuje dostać w 2028 r. Wtedy reaktor powinien zostać podłączony do sieci i zacząć normalną pracę. Tak więc sama budowa powinna potrwać 3-4 lata" - powiedział PAP Sledzik. "Zakładamy, że Polska bardzo szybko pójdzie w ślady Kanady i zakładamy, że w 2029 r. dzięki współpracy z Orlen Synthos Green Energy będziemy mieli działający reaktor BWRX-300, u któregoś z naszych polskich klientów" - dodał wiceprezes GEH. Zwrócił przy tym uwagę, że sam kształt procesu licencjonowania w Kanadzie i w Polsce jest podobny.

Ontario Power Generation postawiła na naszą technologię po ponad dwuletnim procesie wyboru - podkreślił wiceprezes GEH. "Zaczęliśmy proces licencjonowania w Kanadzie, jesteśmy w trakcie przeglądu technologii przez kanadyjskiego regulatora CNSC/CCSN. Po jego zakończeniu wystąpimy o licencję na budowę" - dodał.

Jak przypomniał, BWRX-300 wywodzi się z projektu ESBWR, który w USA był w pełni licencjonowany, a jego rozwiązania miały zgodę amerykańskiego dozoru NRC. Aby uzyskać zgodę na technologię BWRX, regulator musi zatwierdzić szereg LTR - Licensing Topical Report, dokumentów opisujących wprowadzone różnice. "Te różnice to innowacje, które wprowadziliśmy w stosunku do poprzedniego projektu. Największą zmianą była wprowadzenie specjalnego zaworu, który zapobiega utracie wody ze zbiornika reaktora i nie dopuszcza do ciężkiej awarii z utratą chłodziwa typu LOCA (Loss of Coolant Accident). I NRC zaaprobowała już tą naszą koncepcję" - wyjaśnił Sledzik. ESBWR jest duży i ma dodatkowe, dublowane systemy bezpieczeństwa. Wyeliminowaliśmy je, znacząco uprościliśmy konstrukcję, a w konsekwencji i czas potrzebny na budowę - dodał.

W jego ocenie, wskaźnik LCOE (Levelized Cost Of Electricity) BWRX-300 "na pewno jest najbardziej konkurencyjny ze wszystkich technologii SMR, które się aktualnie rozwijają". "Mówimy o szacunkach kosztów rzędu kilku miliardów dolarów, w porównaniu do kilkunastu miliardów dolarów dla dużych reaktorów" - wyjaśnił Sledzik. Technologia jest sprawdzona, reaktory typu BWR działają od 60 lat, więc ryzyka związane z samą technologią są relatywnie małe - zaznaczył.

Jak podkreślił wiceprezes GEH, przemysł, nie tylko w Polsce, ale i w ogóle w Europie Środkowej potrzebuje energii elektrycznej, nieobciążonej kosztami emisji CO2. "Cały sektor musi się zdekarbonizować. Dlatego, jeśli chodzi o rynek dla BWRX, patrzymy właśnie w kierunku przemysłu i tego regionu. Poza tym elektrownie węglowe się zamykają. A struktura sieci elektroenergetycznej jest taka, że łatwo daje się w niej umieścić źródło o mocy 300 MW bez konieczności jakiejkolwiek większej przebudowy sieci" - zauważył.

"Badamy też potencjalne zastosowanie BWRX jako źródła dla ciepłownictwa systemowego. Oczywiście regulatorzy muszą zatwierdzić odpowiednie modyfikacje konstrukcji, by przystosować je także do zasilania sieci ciepłowniczych. Wpływ na środowisko takiego obiektu, chociażby ze względu na rozmiary, byłby mniejszy od wpływu klasycznej ciepłowni czy elektrociepłowni, opalanej gazem czy węglem" - powiedział David Sledzik.

BWRX-300 to ostatni projekt GEH - joint-venture amerykańskiego GE i japońskiego Hitachi. Należy do rodziny reaktorów wodno-wrzących (BWR). Jednocześnie, ze względu na stosunkowo niewielką moc - 300 MWe jest zaliczany do tzw. SMR - małych reaktorów modułowych. Ostatni istniejący przedstawiciel rodziny reaktorów wodno-wrzących, budowanych przez GE od lat 50. to ABWR z lat 90. o mocy rzędu 1300 MW. Reaktory tego typu powstały w Japonii. Kolejną generacją miał być uproszczony konstrukcyjnie i wyposażony w pasywne systemy bezpieczeństwa ESBWR o mocy ok. 1650 MW, BWRX-300 bazuje na rozwiązaniach ESBWR.

Nad zastosowaniem technologii BWRX w Polsce pracuje od 2019 r. koncern Synthos. W sierpniu 2020 r. spółka Synthos Green Energy (SGE) została Partnerem Strategicznym GEH z zakresie rozwoju i budowy BWRX-300. Latem 2021 r. SGE i ZE PAK ogłosiły rozpoczęcie wspólnego projektu, mającego prowadzić do zbudowania na terenie po eksploatacji węgla brunatnego we wschodniej Wielkopolsce 4-6 reaktorów BWRX-300. Współpracę z SGE w obszarze energetyki jądrowej nawiązał również PKN Orlen, tworząc spółkę Orlen Synthos Green Energy. W lipcu 2022 r. złożyła ona do Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki wniosek o wydanie ogólnej opinii dotyczącej technologii BWRX-300. Dokumentacja techniczna bazuje na dokumentacji przygotowanej przez GEH dla kanadyjskiego regulatora w ramach VDR (ang. Vendor Design Review) - przedlicencyjnego przeglądu technologii.

W grudniu 2021 r. SGE podpisało z kanadyjską firmą BWXT Canada list intencyjny ws. współpracy przy budowie reaktorów BWRX-300 w Polsce. W porozumieniu Synthos Green Energy zadeklarował zamówienie z przeznaczeniem na rynek europejski, w tym polski, przynajmniej dziesięciu reaktorów BWRX-300, do których BWXT wykona część podzespołów, w tym zbiornika ciśnieniowego reaktora. BWXT oszacowało, że zamówienia z Polski mogą być warte 1 mld dol. kanadyjskich. Równocześnie SGE podpisał z Ontario Power Generation umowę, na mocy której polska spółka będzie mogła skorzystać z wiedzy i doświadczeń z prac nad projektem w Darlington.