Poprzedzony precyzyjnymi obliczeniami wybór rozwiązań i źródeł ciepła, wpisane w otoczenie szanujące bioróżnorodność oraz generujące jak najmniej kosztów na etapie budowy i eksploatacji – te trzy zasady zrównoważonego budownictwa dopiero w praktycznych rozwiązaniach przekładają się na to, co nazywamy „zielonym budynkiem”.

Nieruchomości to jeden z priorytetowych sektorów, które mają pomóc w osiągnięciu ambitnych celów klimatycznych – odpowiadają bowiem za 38 proc. światowej emisji CO2. Energetyczna oszczędność oznacza także realną oszczędność finansową, dlatego także inwestorzy pilnie przyglądają się rozwiązaniom uwzględniającym zrównoważony rozwój.

Zgodnie z eksperckim podejściem, zrównoważone budynki charakteryzują się minimalnym zużyciem zasobów naturalnych na etapie budowy i eksploatacji oraz niskim negatywnym oddziaływaniem na środowisko naturalne i biologiczna różnorodnością, zachowując przy tym jednocześnie optymalną użyteczność dla właścicieli. 

Zrównoważone budownictwo to coś więcej niż „zielone rozwiązania” 

– Prawdziwie zrównoważony budownictwo należy odróżnić od budownictwa z zastosowaniem rozwiązań zielonych. To pierwsze opiera się bowiem na całościowym podejściu – zarówno w przypadku wyboru rozwiązań, jak i rozplanowaniu budynku, jego usytuowaniu w zgodzie z otoczeniem i potrzebami mieszkańców. Dobiera się więc odpowiednio położenie budynku, wykorzystuje materiały ekologiczne, każdy wybór jest uzasadniony i policzony. Zawsze w takim przypadku zaczynamy od drobiazgowych obliczeń i to one decydują o szczegółach, a te przekładają się dopiero na wybór rozwiązań –wyjaśnia Marcin Kosieniak, specjalista od rozwiązań inżynieryjnych oraz współwłaściciel biura projektowego PM Projekt. 

Jak pogodzić w praktyce te elementy, żeby dodatkowo cena inwestycji była także optymalna? Marcin Kosieniak wyjaśnia na konkretnym przykładzie zastosowanie poszczególnych elementów.  

– Dziś sporo takich realizacji eko wykonujemy i oczywiście czym innym są te realizowane w mieście, a kompletnie inaczej wyglądają np. na Mazurach, także z uwagi na warunki klimatyczne. W przypadku realizacji na Mazurach oczywiście rola wpisania w otoczenie jest zadaniem dla każdego z partnerów w procesie, zaczynając od inwestora przez architekta, specjalistów HVAC po dewelopera – wylicza. 

Jak poruszać się w możliwościach i czym kierować się w uzasadnionym wyborze rozwiązań?  

Jak wygląda wybór poszczególnych rozwiązań w praktyce? Dość powszechne jest wybór pomp ciepła zastosowanych do wytwarzania czynnika grzewczego dla ogrzewania budynku oraz do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Często chodzi o detale. 

– Przykładowo w jednym z projektów, które realizujemy na Mazurach, zastosowaliśmy pompy gruntowe zamiast powietrznych, ponieważ gruntowe mają wyższe współczynniki COP, a to oznacza znacznie większą efektywność energetyczną. Dzięki użyciu pomp ciepła do przygotowania ciepłej wody powoduje się, że w okresach ciepłych, czyli kiedy zużycie jest największe, koszty są niższe. Dodatkowo, aby zapewnić jak najwyższy współczynnik efektywności energetycznejcały obiekt posiada ogrzewaniepodłogowe – wskazuje Kosieniak.

Największe zużycie energii stanowi w przypadku tego rodzaju realizacji (jak Yacht Apartment w gminie Harsz) basen całoroczny.

– W basenie temperaturapowietrza musi być odpowiedniowysoka, a ponadto musimy podgrzewać wodę w niecce basenowej, co stanowi stałe zużycie energii i ciepła. Tu zastosowaliśmyrozwiązanie bardzo mocno efektywne energetyczne. Oczywiście do ogrzewania i c.w.u. zastosowaliśmy pompy ciepła, które odpowiadająza utrzymanie temperatury w pomieszczeniu. Do utrzymania temperatury wody basenowej również służą pompy ciepła. Dodatkowo zastosowaliśmy odzysk ciepła z powietrza wywiewanego z basenu oraz dodatkowy układ pompy ciepła dla samej wentylacji basenu – wyjaśnia Kosieniak. 

Strefa klimatyczna też ma znaczenie  

Obiekt wyposażono w maksymalną ilość ogniw fotowoltaicznych, a o ich liczbie zdecydowały precyzyjne obliczenia.

– Dzięki obliczeniom, które wykonaliśmy, byliśmy w stanie zapewnić, że nie dojdzie do przerostu produkcji energii elektrycznej przez ogniwa fotowoltaiczne i będzie możliwe jej wykorzystanie w obiekciena bieżące zużycie energii –przekonuje współwłaściciel PM Projekt. 

Co ciekawe, ważne są nie tylko parametry budynku, ale i otoczenia, w tym także to, w jakiej strefie klimatycznej znajduje się inwestycja. Gmina Harsz znajduje się w IV strefie klimatycznej kraju, co oznacza, że obliczeniowa temperatura zewnętrzna to -22*C. Jakie to ma znacznie? 

– Przykładowo w Gdańsku występuje I strefa klimatyczna, gdzie liczymy temp. zewnętrzną tylko -16*C. A to 6K różnicy więc sporo więcej ciepła potrzebuje ten sam obiekt w Giżycku niż identyczny obiekt w Gdańsku – wyjaśnia Kosieniak. 

Jak dodaje, dzięki zastosowanym rozwiązaniom w przypadku Yacht Apartament na Mazurach nie tylko został spełniony współczynnik wykorzystania energii pierwotnej zgodnie z wymaganiami krajowymi (EP), ale jest on sporo niższy niż wymagany dla tego rodzaju budynków. 

Co mają najbardziej zielone budynki? 

Kosieniak zwraca także uwagę, że najwięcej możliwości dają realizacje na rynku premium wysokościowców biurowo-usługowo-mieszkalnych. 

Jakie zatem rozwiązania można zaprojektować w ramach rozwiązań HVAC, przy precyzyjnych analizach energetycznych?

– Jeśli miałbym posłużyć się przykładem najbardziej zaawansowanych rozwiązań, które projektujemy, zacząłbym od czegoś obrazowego – jak to, że stosujemy regulatory zmiennego strumienia powietrza, które pozwalają dopasować ilości nawiewanego i wywiewanego powietrza z pomieszczeń na podstawie czujników zanieczyszczeń CO2 lub innych czujników obecności w pomieszczeniu. Dzięki temu układy wentylacyjne pracują wtedy, kiedy w pomieszczeniach przebywają ludzie, a więc dokładnie wtedy, kiedy potrzebna jest tam wentylacja. Nie ma więc żadnych harmonogramów ustawionych na sztywno. Co ważne, dla całości projektu, projektujemy i stosujemy układy, które odzyskują ciepło skraplania, czyli produkując chłód dla budynku jednocześnie ciepło przekazują do innych odbiorników. Tymi innymi odbiornikami są np. układy ciepłej wody użytkowej lub układy wtórnego podgrzewania powietrza przy procesie osuszania. Odzyskujemy ciepło z powietrza wywiewanego w centralach wentylacyjnych – wylicza Kosieniak.

Wyliczając kolejne rozwiązania w tego typu nowoczesnych budynkach eko, Marcin Kosieniak zwraca uwagę na:

Powietrze wywiewane z pomieszczeń czystych jak biura, sale konferencyjne, lobby itd. zamiast na zewnątrz kierujemy to powietrze do garażu. –W jednym z takich projektów z naszym udziałem w ten sposób ogrzewamy garaż bez żadnego urządzenia grzewczego (!) –dopowiada. 

Pompy ciepła, które pracują w okresie przejściowym, a w okresie zimnym wyłączają się na rzecz ciepła z węzła.

Odzyskuje się wodę opadową i kieruje się ją następnie do spłukiwania toalet. 

– Wysokościowiec premium, nad którym właśnie pracujemy, jest wyposażony dodatkowo w ogniwa fotowoltaiczne oraz algorytmy sterowania ustawione na minimalne zużycie energii. Z rozwiązań budowlanych stosujemy fasady o współczynnikach przenikania ciepła najniższych z możliwych. Poza tym współczynnik pochłaniania promieni słonecznych latem dla szyby stosujemy na poziomie 0,30, co jest naprawdę na rynku bardzo niską wartością. Nie bez znaczenia jest dobrze rozplanowane umieszczenie roślin. Wellbeing to dziś także jeden z elementów grających istotną rolę w projektowaniu eko –dopowiada Marcin Kosieniak, współwłaściciel biura projektowego PM Projekt. 

Z roku na rok przybywa certyfikowanych budynków. Z ostatniego raportu Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego wynika, że w Polsce certyfikatami objętych jest już niespełna 40 mln kw. powierzchni. 

Na polskim rynku nieruchomości funkcjonuje pięć zielonych systemów certyfikacji budynków: brytyjski certyfikat BREEAM, amerykański LEED, francuski HQE, niemiecki DGNB bądź certyfikat WELL, który jest skoncentrowany bardziej na samym człowieku, na jego dobrostanie w budynku. Wszystkie skupiają się na proekologicznych aspektach, takich jak efektywność energetyczna budynku czy gospodarka wodna oraz na tworzeniu przyjaznego środowiska pracy.