Transformacja energetyczna to również dynamiczna zmiana w sposobie funkcjonowania systemu energetycznego, napędzana głównie przez rosnące znaczenie rozproszonego wytwarzania energii, w tym w niestabilnych źródłach odnawialnych, takich jak instalacje fotowoltaiczne czy farmy wiatrowe - które są uzależnione od warunków pogodowych, co powoduje, że produkcja energii nie zawsze pokrywa zapotrzebowanie. Tym samym, nie jesteśmy w stanie wykorzystać ich pełnego potencjału, a nadwyżki energii mogą być marnotrawione.

Magazyny energii stają się kluczowym rozwiązaniem, pozwalającym na gromadzenie nadwyżek wyprodukowanej energii i przechowywanie jej do momentu, gdy zapotrzebowanie na nią wzrośnie. Na przykład, w przypadku instalacji fotowoltaicznych zainstalowanych w firmach pracujących tylko w dni robocze, magazyn energii może zaoszczędzić blisko jedną trzecią rocznej energii produkowanej przez te instalacje. W dni wolne, gdy zapotrzebowanie na energię jest mniejsze, nadprodukcja energii może być odsprzedana do sieci, ale często firmy otrzymują nakaz ograniczenia produkcji lub nie dostają zgody na wprowadzanie energii do sieci.

Technologie magazynowania energii obejmują różne rozwiązania, takie jak magazyny elektrochemiczne, elektrostatyczne, mechaniczne czy oparte na technologii wodorowej. Na przykład, technologia litowo-jonowa, w tym technologia LFP (litowo-żelazowo-fosforanowa), cieszy się obecnie dużą popularnością ze względu na wysoką wydajność, liczbę cykli ładowania oraz stosunkowo niskie koszty.

Rozwój infrastruktury magazynowania energii napotyka jednak na pewne wyzwania. Prawo regulujące ten obszar może być czasami ograniczające, a wysokie koszty inwestycji i finansowania stanowią kolejne barierę. Istnieją również nierynkowe warunki dotyczące cen energii elektrycznej, które mogą wpływać na opłacalność inwestycji. Jednak pomimo tych wyzwań, magazyny energii mają ogromny potencjał do zintegrowania odnawialnych źródeł energii z siecią elektroenergetyczną, stabilizacji jej pracy i obniżenia kosztów energii dla odbiorców.

Przyszłość magazynowania energii wydaje się obiecująca, a technologie i innowacje w tym obszarze stale się rozwijają. Globalnie spodziewa się znacznego wzrostu mocy zainstalowanej w magazynach energii, co przyczyni się do bardziej zrównoważonej i elastycznej infrastruktury energetycznej. Polska również planuje dynamiczny rozwój magazynów energii, co może przyspieszyć transformację energetyczną w kraju i umożliwić skuteczniejsze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Do rozmowy dotyczącej perspektyw rozwoju rynku magazynowania energii zaprosiłam eksperta Arkadiusza Marata - Prezesa Zarządu, ELMECH-ASE.

Żaneta Kłostowska: Jakie są główne korzyści magazynowania energii w kontekście transformacji energetycznej?

Arkadiusz Marat: Transformacja energetyczna to zmiana działania systemu energetycznego. Wynika ona głównie, z rozproszonego wytwarzania energii, w tym w niestabilnych źródłach odnawialnych takich jak instalacje fotowoltaiczne. Źródła odnawialne takie jak turbiny wiatrowe czy fotowoltaika, są uzależnione od warunków pogodowych a nie od zapotrzebowania na energię.  Nie można ich dostosować do naszego zapotrzebowania, poza wyłączeniem poszczególnych falowników. A to oznacza, że w wielu przypadkach nie możemy wykorzystać ich pełnego potencjału. Magazyny energii są idealnym rozwiązaniem pozwalającym na przechowanie nadwyżek wyprodukowanej energii do czasu zwiększonego zapotrzebowania. Np. w przypadku fotowoltaiki zainstalowanej w firmach pracujących tylko w dni robocze to sposób na zaoszczędzenie blisko jednej trzeciej rocznej energii produkowanej przez PV. Przy zmniejszonym zapotrzebowaniu na energię w dni wolne prawie całą produkcja energii z PV powinna zostać w najlepszym wypadku odsprzedana do sieci, a w najgorszym nie wyprodukowana. Często firmy nie dostają zgody na to aby wprowadzać energię do sieci lub dostają nakaz ograniczenia produkcji. Tak działo się w tym roku z uwagi na nadwyżkę produkcji ponad zapotrzebowanie i PSE podjęły decyzję o wyłączeniu instalacji fotowoltaicznych przyłączonych na średnim napięciu. To realna strata, nawet jeżeli inwestorzy dostali odszkodowanie za niewyprodukowaną energię to w wyniku ograniczeń sieciowych straciliśmy zieloną energię, produkując w tym czasie energię z węgla i emitując CO2 i inne gazy cieplarniane do atmosfery. Firmom zużywającym energię na własne potrzeby i konsumentom nikt takich rekompensat nie płaci. Często lokalnie, w wyniku skupiska dużej liczby instalacji PV i dużej nadprodukcji energii, powstaje zbyt wysokie napięcie, przekraczające dopuszczalną wielkość. To powoduje automatyczne odłączanie falowników fotowoltaiki. W tym przypadku inwestorzy tracą nie tylko zieloną energię ale również pieniądze. Magazyn pozwala na wykorzystanie tej energii, na jej zgromadzenie w szczycie produkcyjnym i przechowanie do czasu gdy będzie ona potrzebna.

Jakie technologie magazynowania energii są obecnie dostępne i jakie są ich główne cechy?

Magazyny można podzielić na wiele sposobów, np.: magazyny elektrochemiczne, elektrostatyczne, mechaniczne. Wśród magazynów elektrochemicznych możemy wyróżnić technologię kwasowo ołowiową, litowo jonową, przepływową czy wodorową. Technika kwasowo ołowiowa jest stosowana od dawna. Jest stosunkowo tania, jednak ma bardzo małą liczbę cykli, co ogranicza ją do zastosowań głownie w UPSach do sporadycznego podtrzymania napięcia kilka razy w roku. Wadą tej technologii jest też mała gęstość energii co powoduje, że gabaryty są bardzo duże, wymaga sporych przestrzeni. Dzisiaj najbardziej popularną i jednocześnie o największej wydajności i  też najlepszym stosunku nakładów do uzyskanych efektów, jest technologia litowo jonowa. Pod tą nazwą kryją się różne kombinacje materiałów, pozwalające na uzyskanie różnych efektów, np.: większej gęstości energii, większej liczby cykli ładowania itp. Myślę, że dzisiaj najpopularniejsza jest technologia LFP, czyli litowo żelazowo fosforanowa. Charakteryzuje się dużą ilość cykli ładowania i wysoką gęstość energii, świetnie nadaje się do zastosowań przemysłowych, gdzie nie ma zbyt dużo wolnej przestrzeni. Tę technologię wykorzystujemy również w naszych magazynach ENERGATE. Z kolei technologia przepływowa ma dłuższą żywotność określoną liczbą cykli ok 20 tys. Jednak koszt jej jest znacznie większy, nadaje się również do zastosowań „wolniejszych” w których energia jest rozładowywana przez dłuższy okres czasu minimum 4 godziny. To też zdecydowanie większe gabaryty, wymaga więcej miejsca. Wodór jest znany od dawna i używany do celów komercyjnych. Będzie paliwem przyszłości jak również środkiem do magazynowania energii w  większych ilościach i przez dłuższy czas.

Technologia mechaniczna magazynowania energii też jest znana od dawna, jej przykładem są elektrownie szczytowo pompowe. Niestety nie nadają się do zastosowań przemysłowych, z uwagi na specyfikę pracy i potrzebną przestrzeń na dwa zbiorniki… Ostatnio pojawiają się też rozwiązania oparte na energii potencjalnej zgromadzonej w płytach betonowych podnoszonych w czasie „ładowania” i opuszczanych w czasie „rozładowania” magazynu, lub „windzie” wykorzystywanej w szybach górniczych. Można powiedzieć, że ilość cykli jest bardzo duża jednak rozwiązania takie wymagają odpowiedniej przestrzeni. Oprócz magazynów potencjalnych mamy magazyny kinetyczne np. w postaci mas wirujących czy magazyny ciśnieniowe w postaci sprzężonych gazów np. powietrza, które można przechowywać w zbiornikach lub kawernach. Niewątpliwie technika magazynowania dopiero zaczyna się rozwijać i czeka nas wiele innowacji i zmian w tym zakresie.

Jakie wyzwania stoją przed rozwinięciem infrastruktury magazynowania energii?

Magazyny energii mają wiele zalet i mogą rozwiązać wiele problemów, ale dzisiaj rzeczywiście ich rozwój jest blokowany. Zacznę od tego, że to nowość i jak każda nowość wywołuje emocje i niechęć wielu osób do zmian, w tym przypadku do transformacji energetycznej. Jednym z jej kluczowych elementów są magazyny energii. Kolejne wyzwanie to bariery prawne, magazyny zostały zgodnie z prawem zakwalifikowane do źródeł wytwórczych, więc są traktowane jak źródła i niektórzy zakładają, że będą zachowywały się w sposób nieracjonalny i nieekonomiczny, czyli w tym miejscu powstaje obawa, że magazyn będzie dostarczał do sieci energię wtedy kiedy jest jej nadmiar. Niestety, magazyny energii tak jak każde urządzenia wytwórcze wymagają uzyskania warunków przyłączenia od lokalnego dystrybutora, właściciela sieci energetycznej, co czasami bywa trudne.

Kolejna bariera to nakłady które trzeba ponieść na tę inwestycję. Dzisiaj przy wysokiej inflacji, koszt finansowania też jest wysoki, wiele banków czy instytucji finansowych dopiero uczy się tego produktu i bardzo ostrożnie podchodzi do kwestii kredytowania czy leasingowania. Na szczęście to się zmienia i widać coraz większe zrozumienie i więcej ofert. Pojawiają się też programy dotacyjne dedykowane właśnie magazynom energii. Jako przykład podam tu program Bielik wprowadzony przez WFOŚiGW w Gdańsku. Wielu klientów czeka na dotacje z myślą o tym, że kiedyś były na fotowoltaikę to będą też na magazyny, niestety wszystko się zmienia i dzisiaj wiele instytucji odchodzi od bezzwrotnych dotacji na rzecz preferencyjnych kredytów, które często są zdecydowanie lepsze iż dotacje.

Inną barierą są też nierynkowe warunki w zakresie cen energii elektrycznej, jak chociażby obowiązująca w tym roku dla większości klientów cena maksymalna. Również wytwórcy i sprzedawcy są ograniczeni co do ceny którą mogą uzyskać za sprzedawaną energię elektryczną, a to zniechęca inwestorów do podejmowania decyzji. W przyszłym roku wejdą tzw. taryfy dynamiczne które powinny być bodźcem dla wielu odbiorców do korzystania z okazji niskich cen energii.

Jak magazyny energii wpływają na integrację odnawialnych źródeł energii do sieci elektroenergetycznej?

Magazyny energii są świetnym uzupełnieniem odnawialnych źródeł energii tworzą z nimi prawdziwą hybrydę. Odnawialne źródła energii uzależnione od warunków pogodowych są niestabilne i wymagają stabilizatora, takiego jak magazyn energii. Magazyn energii powoduje, że źródła odnawialne energii są widziane przez sieć jako bardziej stabilne. Zabezpieczają sieć przed nadprodukcją energii która może powodować wzrost napięcia, zagrażając tym samym wszystkim urządzeniem podłaczonym do wspólnej sieci. Magazyny energii gromadząc nadwyżkową ilość energii stabilizują parametry jakościowe energii elektrycznej, dbają o sieć i wszystkie urządzenia w niej podłączone. Magazyny mogą likwidować mikrozaniki napięcia, zapady, kompensować energię bierną i wyższe harmoniczne, jak np. magazyn energii ENERGATE. Dzisiaj zdolności przyłączeniowe polskiego systemu elektroenergetycznego są na wyczerpaniu i bez dużych nakładów na jego przebudowę nie będzie możliwe przyłączenie nowych źródeł odnawialnych. Wg raportu opublikowanego przez Prezesa URE, w roku 2022 zakłady energetyczne odmówiły wydania warunków przyłączenia w 7 tys. przypadkach głownie w zakresie przyłączenia odnawialnych źródeł energii. To jest więcej niż za poprzednie 7 lat, gdzie liczba odmów wydania warunków przyłączenia wynosiła ok 6 tys. szt. Odmowy były spowodowane problemami infrastrukturalnymi, brakiem technicznych możliwości przyłączeniowych oraz brakiem wolnych mocy przyłączeniowych do sieci. To może spowodować spowolnienie w dekarbonizacji i w rozwoju energetyki rozproszonej.

Jakie są najważniejsze czynniki wpływające na wybór odpowiedniej technologii magazynowania energii dla danej lokalizacji?

Decyzja o technologii zależy od wielu czynników takich jak cel, jakie funkcje ma pełnić magazyn energii, jak szybko ma się ładować i rozładowywać. Ile cykli dziennie będzie realizował magazyn. Na wybór technologii wpływa też lokalizacja i dostępność terenu do instalacji magazynu energii. Nie każdą technologię można zainstalować w dowolnym miejscu. Do dużych ilości energii w dłuższym horyzoncie czasu lepiej nadają się magazyny wodorowe, do codziennego użytkowania lepsze będą magazyny elektrochemiczne , optymalnym wyborem w tym zakresie jest technologia LFP. W przypadku bardzo szybkich zmian i często powtarzających się, zastosowanie może mieć technologia z wykorzystaniem superkondensatorów. Np. w przypadku żurawi/ dźwigów można odzyskać energię w czasie opuszczania ładunku, zgromadzić ją w magazynie po to aby za chwilę wykorzystać do podnoszenia innego ładunku.

Jest wiele czynników wpływających na wybór technologii ale wszystkie w zasadzie sprowadzają się do jednego, ekonomicznego czyli okresu zwrotu z inwestycji w magazyn energii.

W jaki sposób rozwój magazynów energii może wpływać na koszty dostarczania energii dla odbiorców?

Oczywiście nie mam wątpliwości, że magazyny energii mogą spowodować obniżkę kosztów energii elektrycznej. Przede wszystkim magazyn może zwiększyć autokonsumpcję energii wytworzonej w danej lokalizacji, a to oznacza więcej „darmowej” energii z OZE i mniej - drogiej z energetyki. To znaczy, zmniejszenie kosztów w globalnym rachunku. Dzisiaj w słoneczne dni, głównie w weekendy, jest duża nadpodaż energii i farmy PV przyłączane na średnim napięciu są wyłączane aby chronić sieć energetyczną. Nie pracują i nie produkują taniej, bo właściwie darmowej energii, a w ich miejsce cały czas pracują tradycyjne elektrownie węglowe, które wytwarzają energię z węgla i zanieczyszczając przy tym środowisko, emisją gazów cieplarnianych. Im więcej energii w systemie ze źródeł odnawialnych tym energia jest tańsza, widać to też po cenach na TGE. W dni słoneczne, w godzinach pracy PV, ceny są bardzo niskie. Magazyny energii zwiększając zdolności przyłączeniowe systemu elektroenergetycznego pozwolą na wprowadzenie do sieci większej ilości taniej energii ze źródeł odnawialnych. Magazyny energii to też szansa na obniżenie kosztów dystrybucyjnych, np. opłat sieciowych stałych lub zmiennych czy też opłaty mocowej. „Spłaszczając” profil zapotrzebowania na energię z sieci, zmniejszamy obciążenie tej sieci a to powoduje mniejsze rachunki za energię.

Jakie modele biznesowe mogą być związane z magazynowaniem energii?

To bardzo szeroki temat, gdyż modele biznesowe są zależne od typu prowadzonego biznesu i celu, który inwestor chce osiągnąć.

Zacznijmy od inwestorów którzy chcą zainwestować w magazyny wielkoskalowe. Ich zadaniem jest świadczenie usług systemowych usług dystrybucyjnych takich jak np. regulacje częstotliwości, regulacja napięcia, bilansowanie mocy czy też  usługi elastyczność. Dzisiaj możliwy jest tylko jeden rodzaj świadczonych usług - bilansowanie mocy. Budując magazyn który wygrywa aukcje na rynku mocy, za gotowość do dostarczenia określonej mocy przez określony czas dostajemy wynagrodzenie. Np. w aukcji z 2022 roku była to cena ok 400 zł za kilowat mocy zainstalowanej w magazynie płacona przez okres 15 do 17 lat. W przyszłości zostaną wprowadzone również inne usługi które będą mogły świadczyć magazyny energii. Taki magazyn może też brać udział w arbitrażu cenowym na TGE.

To w paru słowach model dla magazynu systemowego, ale gdzie możemy zarabiać mając farmę fotowoltaiczną? Przede wszystkim możemy zmniejszyć nakłady na przyłącze. Część energii od razu możemy skierować do magazynu więc nie potrzebujemy przewymiarowanego przyłącza. Magazyn energii to też szansa na arbitraż cenowy na giełdzie. Produkujemy energię jak świeci słońce (jak wszyscy inni – czyli wtedy kiedy jest tanio) ale możemy ją sprzedaż wieczorem jak jest drogo.  Dla jednego z naszych klientów, pod przyszłą rozbudowę farmy PV, przygotowaliśmy analizę jak wpłynie magazyn energii na wzrost przychodów. Analiza została oparta na profilu produkcji energii z PV i cenach giełdowych z fixingu 1. Wnioski z analizy pokazują, ze prosty okres zwrotu dla tej inwestycji mieścił się w przedziale 5-7 lat w zależności od przyjętych cen bazowych.  Ciekawym jest również to, że farma PV zużywa energię na własne potrzeby, również wtedy kiedy nie produkuje energii elektrycznej. Energię pobierają wtedy falowniki oraz pozostałe urządzenia komunikacyjne, transformatory, kable itp.  Potrzeby własne mogą być dość znaczne np. kilkaset kW, oczywiście zależą od ilości podłączonych urządzeń. W czasie braku produkcji z PV, te potrzeby własne są pokrywane energią kupowaną z sieci. Magazyn energii ładowany zieloną i darmową energią w czasie produkcji energii z PV może dostarczać przez pozostałą część doby energię na potrzeby własne, zamiast drogiej i być może tzw. „czarnej-brudnej” energii z sieci. To dodatkowy aspekt ekologiczno – etyczny  zastosowania magazynów w OZE.

I trzecia grupa, najliczniejsza to odbiorcy. Ich model biznesowy jest bardziej złożony. Magazyn służy do zarządzania przepływami energii elektrycznej i głównie generowania oszczędności. Funkcja numer jeden to maksymalizacja autokonsumpcji. Energia produkowana przez własną PV w zasadzie jest za darmo. Im więcej wyprodukuje instalacja PV i więcej zostanie zużyte tej energii na miejscu tym mniej firma kupi z sieci energetycznej.Podsumowując, większa autokonsumpcja oznacza mniejszy koszt energii. Drugie zadanie magazynu: niska cena – ładuj magazyn – wysoka cena rozładuj magazyn. Wykorzystując spready cenowe w ciągu doby magazyn optymalizuje koszt energii elektrycznej. Kolejny element oszczędności to „spłaszczenie” poboru w dni robocze – zmniejszenie opłaty mocowej do minimalnej wysokości 17% czyli ok 17zł   za każdą MWh pobraną pomiędzy 7.00 a 22.00 w dni robocze. Funkcja peak shavingu zapewnia zmniejszenie zapotrzebowania szczytowego na moc z sieci. Mniejsza moc z sieci to mniejsza moc zamówiona i mniejsze opłaty z tego tytułu.  Do tego, magazyn ENERGATE może wyeliminować energię bierną i poprawić jakość energii, a to oznacza eliminację kosztów za energię bierną. Można tez skalkulować dodatkowe przychody z udziału w rynku  DSR, redukcji zapotrzebowania na żądanie.  Z magazynem energii jest to łatwiejsze do zrealizowania, ponieważ nie musimy ograniczać swojego zapotrzebowania. Wystarczy, że w tym czasie, kiedy będzie potrzeba zredukowania mocy pobieranej z sieci, w jej miejsce wprowadzimy energię z magazynu. Jako przykład podam zrealizowany już projekt instalacji fotowoltaiki i magazynu energii w Automatic Systems Engineering. Firma zainstalowała magazyn z PV w 2021 roku, w tym roku również kończyła się umowa na energię elektryczną. Wg nowych cen energii na rok 2022, firma ASE spodziewała się blisko 100 wzrostu kosztów energii. Jednak dzięki magazynowi ENERGATE ten wzrost kosztów udało się ograniczyć do ok 30%. W roku bieżącym magazyn został rozbudowany i jego pojemność została podwojona.

Jakie są największe przykłady sukcesów w zakresie magazynowania energii na dużą skalę i jaką lekcje można z nich wyciągnąć?

Zaczynając od wielkoskalowych magazynów na świecie, np. Magazyn o mocy 100 MW i  pojemności 129 MWh Hornsdale Power Reserve w Południowej Australi. Świadczący usługi systemowe, wykorzystywany do arbitrażu cenowego. Dzięki tej inwestycji udało się uniknąć przerw w dostawie prądu. Magazyn wykorzystywany był także do regulacji częstotliwości, co realizował szybciej niż tradycyjne elektrownie węglowe. Obniżył też koszty usług systemowych i ceny energii elektrycznej, co przełożyło się na znaczne oszczędności dla Australijczyków.

W Kalifornii w Moss Landing powstał na terenie byłej elektrowni węglowej olbrzymi magazyn energii o mocy 300 MW i pojemności 1200 MWh. Został on wybudowany jako system wsparcia sieci elektroenergetycznych, jego zadaniem jest bilansowanie zapotrzebowania sieci.

Wielka Brytania po blackoucie w 2019 roku zdecydowała o budowie bateryjnego magazynu energii o mocy 100 MW i pojemności 100 MWh, którego zadaniem będzie wsparcie systemu elektroenergetycznego w zakresie regulacji częstotliwości.

W Polsce jeszcze nie ma tak dużych inwestycji w zakresie magazynowania energii elektrycznej ale przytoczę tu inwestycję jaką zrealizowała PGE w zakresie podłączenia magazynu energii, o mocy 500 kW i pojemności 750 kWh, do istniejącej farmy fotowoltaicznej na Górze Żar. Po okresie testów  PGE ogłosiło, że magazyn może świadczyć usługi systemowe, zwiększając elastyczność pracy współpracujących z nim obiektów.

Jakie są obecne trendy i innowacje w obszarze magazynowania energii?

Magazynowanie energii to dynamicznie rozwijająca się dziedzina, w której prowadzonych jest szereg badań nad stworzeniem technologii pozwalającej w optymalny sposób gromadzić energię elektryczną. Głównym celem jest obniżenie kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Magazyny energii bateryjne budowane są na coraz wyższe poziomy napięcia stałego, osiągając dzisiaj już poziom 1100/ 1200V. W magazynach akumulatorowych coraz częściej wprowadza się chłodzenie ogniw cieczą, poprawia to termikę ogniw, minimalizując degradację, co pozwala uzyskać wyższą wydajność.
Prowadzone są prace nad opracowaniem nowych technologii baterii chemicznych czy przepływowych, z wykorzystaniem tańszych surowców jednocześnie zapewniających łatwy recykling. Co jest bardzo ważne ze względu na ekologię i dążenie do zachowania zrównoważonego środowiska.

Rośnie też znaczenie długotrwałego magazynowania energii. Systemy magazynowania energii o dłuższym czasie działania stają się coraz bardziej potrzebne.

Jak Pan widzi perspektywy rozwoju infrastruktury magazynowania energii w nadchodzących latach?

Według centrum analitycznego TrendForce, globalna, skumulowana moc zainstalowana w energetyce odnawialnej w 2021 r. wyniosła 3064 GW. Według tego raportu w najbliższych latach należy się spodziewać szybkiego rozwoju magazynowania energii, w tym systemów opartych o akumulatory elektrochemiczne. Prognoza na najbliższe lata to ponad 360 GWh pojemności magazynów. Liderem w zakresie nowych magazynów  będą Stany Zjednoczone przed Chinami i Europą. W stanach zjednoczonych prognozuje się magazyny o pojemności 136 GWh, w Chiny 100 GWh a w Europie  54 GWh. Głownie będą to magazyny wielkoskalowe. W Polsce planowany jest również dynamiczny rozwój magazynów. W ubiegłym roku w aukcji mocy na rok 2027 wygrały cztery firmy, z magazynami energii, o łącznej mocy160MW. Aktualnie trwa procedura weryfikacyjna do aukcji na rok 2028. Należy spodziewać się znacznie większych mocy magazynów w tej aukcji. PGE planuje do roku 2030 przyłączyć magazyny o mocy 800MW, w tym największy magazyn o mocy ponad 200MW w Żarnowcu. Ambitne plany w zakresie budowy sieci magazynów energii ma też PKP Energetyka która zadeklarowała wybudowanie 300 magazynów trakcyjnych. Zatem, należy się spodziewać dynamicznego rozwoju magazynowania w innych obszarach.

Dziękuję za rozmowę.