Polski Pakt Plastikowy opublikował Mapę Drogową [1] – strategiczny dokument, który pokazuje, jakie zadania należy wykonać, aby zamknąć obieg opakowań z tworzyw sztucznych w Polsce do 2025 roku.

Każdego roku świat zużywa około 100 gigaton zasobów – do gospodarki zawracamy jedynie 8,6% z nich [2]. Przejście z gospodarki linearnej na cyrkularną jest ogromnym wyzwaniem, przed którym stoi także nasz kraj. Poszczególne sektory wymagają konkretnego planu działania, aby zmienić system, w jakim funkcjonujemy. 18 maja Polski Pakt Plastikowy opublikował taki plan – Mapę Drogową, w której opisuje, w jaki sposób zamknąć obieg opakowań z tworzyw sztucznych w Polsce do 2025 roku. To pierwszy taki dokument w Polsce i dziewiąty na świecie.

Tworzywa sztuczne, dzięki swoim licznym zaletom, od lat pięćdziesiątych poprzedniego wieku stały się integralną częścią naszego świata. Korzystanie z nich, tak jak robimy to obecnie, czyli w sposób niezrównoważony i linearny, jest ogromnym zagrożeniem dla środowiska. Szacuje się, że do 2040 roku ilość odpadów plastikowych trafiających do oceanów ma się potroić [3]. Polski rynek tworzyw sztucznych rozwija się w tempie ok. 7,4% rocznie, a jego głównym odbiorcą jest branża opakowań [4]. Przy notowanym co roku wzroście masy odpadów opakowaniowych, sam recykling nie ma możliwości rozwiązania choćby części naszych problemów. System, na którym się obecnie opieramy, nie daje możliwości zamknięcia obiegu – Polski Pakt Plastikowy, należący do Plastics Pact Network koordynowanej przez Fundację Ellen MacArthur, powstał we wrześniu 2020 r., aby to zmienić i dziś prezentuje ścieżkę, po której będzie kroczyć przez kolejne 3,5 roku.

Mapa Drogowa – gotowy przepis na zamknięcie obiegu opakowań z tworzyw sztucznych

Mapa Drogowa to strategiczny dokument, który szczegółowo opisuje sposób, w jaki Polski Pakt Plastikowy realizuje sześć celów strategicznych, których spełnienie pozwoli na zamknięcie obiegu opakowań z tworzyw sztucznych w Polsce do 2025 roku. To pierwszy tego typu dokument w Polsce. Wskazuje on na kluczowe efekty, jakie musimy osiągnąć i zadania, które nam to umożliwią.

Działania Polskiego Paktu Plastikowego przekładają się na zmiany na trzech poziomach. Pierwszym jest zmiana wewnątrz organizacji, które należą do inicjatywy – w tym momencie są to 34 firmy reprezentujące wszystkie etapy łańcucha wartości oraz 16 członków wspierających: organizacji międzynarodowych, pozarządowych, branżowych oraz jednostek badawczych. Drugim poziomem są wspólne działania, gdzie, wykorzystując efekt synergii, członkowie i członkowie wspierający Paktu razem prowadzą projekty, tworzą narzędzia, raporty, czy kampanie. Ostatni poziom to zmiana na rynku – właśnie na tym poziomie funkcjonuje także Mapa Drogowa. Zawarte w niej szanse dla rynku opakowań są adekwatne dla wszystkich jego przedstawicieli, bez względu na to czy i jak współpracują z Polskim Paktem Plastikowym.

Wyzwania związane z tworzywami sztucznymi dostrzegają już wszyscy: rządy, samorządy, biznes, świat nauki, a także konsumenci. Aby Mapa Drogowa uwzględniała wszystkie istotne aspekty zmiany, dokument został poddany licznym konsultacjom w okresie od września 2021 do marca 2022 roku. Brali w nich udział firmy członkowskie Paktu, Komitet Sterujący Paktu, Rada Konsultacyjna Paktu oraz, w ramach otwartych konsultacji, niezależni eksperci związani ze środowiskiem akademickim i otoczeniem biznesowym Paktu. Opublikowana 18 maja Mapa jest wersją 2.0 dokumentu – pierwsza powstała wraz z ogłoszeniem inicjatywy we wrześniu 2020 roku. Mapa będzie podlegała cyklicznej rewizji, w oparciu o zdobywane doświadczenie oraz dynamicznie zmieniającą się sytuację na rynku opakowań z tworzyw sztucznych.

Rewolucja na rynku opakowań z tworzyw sztucznych wymaga szerokiego partnerstwa

- Zadania wynikające z Mapy Drogowej Paktu charakteryzuje wysoki poziom ambicji. Znaleźć w niej można szereg badań i analiz rynku (jak np. badanie rynku sortowni, analiza barier wykorzystania recyklatów w opakowaniach, czy stworzenie mapy przepływów opakowań i odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych w Polsce), ale i bardzo konkretnych działań dla poszczególnych etapów łańcucha wartości opakowań z tworzyw sztucznych (np. eliminacja opakowań nadmiernych i problematycznych, stosowanie określonych zasad ekoprojektowania, czy prowadzenie projektów w zakresie zamykania obiegu dla opakowań). Wiemy, że aby udało się zrealizować te założenia, konieczne jest zaangażowanie wszystkich interesariuszy związanych z opakowaniami z tworzyw sztucznych. Dlatego też niezwykle cieszymy się, że stale powiększa się grono osób i instytucji zaangażowanych w prace Paktu – mówi Dorota Żmudzińska, ekspertka ds. GOZ i gospodarki odpadami w Polskim Pakcie Plastikowym.

Premiera Mapa Drogowej odbyła się na wydarzeniu 18 maja 2022 roku. Była to także okazja do powitania czterech nowych firm członkowskich: Cyrkl (największa platforma odpadowa w Europie), Lorenz (producent przekąsek), Stena Recycling (gospodarka odpadami i recykling) oraz Supravis (producent opakowań z tworzyw sztucznych). Obecnie Pakt skupia przedsiębiorstwa odpowiadające za ponad 20% wprowadzonej masy opakowań na polski rynek. Daje to możliwość realnego i pozytywnego wpływu na sytuację w branży.

Do Paktu dołączyło także dwóch nowych członków wspierających: Dobrowolne Porozumienie Rekarton oraz Łódzki Instytut Technologiczny należący do Sieci Badawczej Łukasiewicz. Jest to trzecia pod względem wielkości sieć badawcza w Europie oraz pierwsza jednostka badawcza w szeregach Paktu. Efektami współpracy Pakt i ŁIT będą mogli pochwalić się już w czerwcu tego roku.

Środowe wydarzenie było także okazją do inauguracji prac Rady Ekspertów Paktu. Tworzy ją obecnie czternastu przedstawicieli ośrodków badawczych, uczelni wyższych oraz instytucji eksperckich z otoczenia biznesowego Paktu. Zadaniem Rady jest opiniowanie zagadnień wymagających oceny merytorycznej oraz wsparcie analiz prowadzonych na potrzeby realizacji sześciu celów strategicznych inicjatywy.

Firmy, instytucje oraz inne podmioty związane z łańcuchem wartości opakowań z tworzyw sztucznych, które są zainteresowane dołączeniem do realnych działań mających na celu przejście na gospodarkę obiegu zamkniętego, mogą skontaktować się z Polskim Paktem Plastikowym za pomocą formularza dostępnego na stronie: paktplastikowy.pl

Lista członków, członków wspierających oraz ekspertów: paktplastikowy.pl

Polski Pakt Plastikowy
Polski Pakt Plastikowy to międzysektorowa inicjatywa, która stawia sobie za cel zmianę obecnego modelu wykorzystywania tworzyw sztucznych w opakowaniach na polskim rynku w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego. Została powołana w ramach Kampanii 17 Celów i jest częścią Plastics Pact network Fundacji Ellen MacArthur.

Cele strategiczne Paktu do roku 2025:
1. Identyfikacja i eliminacja wskazanych opakowań nadmiernych i problematycznych z tworzyw sztucznych poprzez przeprojektowanie, innowacje i alternatywne modele dostawy.
2. Dążenie do zmniejszenia o 30% użycia pierwotnych tworzyw sztucznych w opakowaniach wprowadzanych na rynek.
3. 100% opakowań z tworzyw sztucznych na polskim rynku nadaje się do ponownego wykorzystania lub recyklingu.
4. Dążenie do zwiększenia udziału surowców wtórnych w opakowaniach z tworzyw sztucznych do poziomu 25%.
5. Efektywne wsparcie systemu zbiórki i recyklingu opakowań, aby osiągnąć poziom recyklingu w wysokości co najmniej 55% na polskim rynku.
6. Podniesienie jakości i efektywności edukacji konsumentów w zakresie segregacji, recyklingu, ponownego wykorzystania i ograniczenia zużycia opakowań.
Więcej informacji >>  paktplastikowy.pl | linkedin.com

Kampania 17 Celów
Kampania 17 Celów mobilizuje polski biznes do podjęcia działań na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju i wykorzystania szans biznesowych płynących z Agendy 2030. Kampania prowadzona jest w szerokim partnerstwie firm i instytucji oraz jest przykładem tego, jak praktyce może wyglądać międzysektorowa współpraca na rzecz Agendy 2030. Jednym z projektów jest powołanie Polskiego Paktu Plastikowego. Portal Kampanii stanowi centrum wiedzy online o Celach Zrównoważonego Rozwoju dla polskiego biznesu.
Więcej informacji >> kampania17celow.pl

Fundacja Ellen MacArthur
Fundacja Ellen MacArthur powstała w 2010 roku. Celem Fundacji jest działanie na rzecz zmiany podejścia, przeprojektowania i budowania pozytywnej przyszłości w oparciu o ideę gospodarki obiegu zamkniętego, wspomagając organizacje w szybszym przejściu na jej model.
Więcej informacji >> ellenmacarthurfoundation.org

[1]. https://paktplastikowy.pl/wp-content/uploads/2022/05/Polski-Pakt-Plastikowy_Mapa-drogowa-do-realizacji-celow.pdf

[2]. The Circularity Gap Report 2022, Circle Economy

[3]. Breaking the Plastic Wave: A Comprehensive Assessment of Pathways Towards Stopping Ocean Plastic Pollution, 2020, PEW Charitable Trusts and SystemIQ

[4]. Gospodarka odpadami komunalnymi w Polsce. Analiza możliwości i barier zagospodarowania odpadów z tworzyw sztucznych, pochodzących z selektywnego zbierania odpadów komunalnych, a kwestie GOZ, 2021, Instytut Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Badawczy