Gospodarka wodorowa w Unii Europejskiej
Wodór odnawialny (zwany też wodorem zielonym) produkowany za pomocą instalacji OZE, postrzegany jest jako narzędzie mogące zastąpić wykorzystanie paliw kopalnych w sektorze przemysłowym Unii Europejskiej (dalej: UE). W strategii REPowerEU Komisja Europejska nakreśliła koncepcję „akceleratora wodorowego” w celu zwiększenia skali wdrażania wodoru odnawialnego, która przyczyni się do przyspieszenia transformacji energetycznej UE. Zgodnie z planem REPowerEU produkcja wodoru odnawialnego w UE do 2030 roku ma wynieść 10 milionów ton. W tym samym czasie państwa członkowskie UE opracowują własne strategie w celu wdrożenia wodoru jako elementu ich polityki gospodarczej.
Strategia wodorowa Republiki Federalnej Niemiec
Republika Federalna Niemiec w „Narodowej Strategii Wodorowej Niemiec” (niem. Nationale Wasserstoffstrategie), przyjętej w 2020 r. wyznaczyła kierunki rozwoju gospodarki wodorowej. Strategicznym celem jest zastępowanie paliw płynnych i gazowych zielonym wodorem, który postrzegany jest jako rozwiązane przyjazne środowisku naturalnemu. Celem Republiki Federalnej Niemiec jest rozbudowanie mocy elektrolizerów do 5 GW w perspektywie 2030 roku, zaś w perspektywie 2040 roku do 10 GW. Krajowa produkcja nie zaspokoi potrzeb energetycznych Niemiec, co oznacza, że niezbędny będzie dodatkowy import wodoru między innymi z Afryki, Holandii, Norwegii. Strategia wskazuje, że w perspektywie 2023 r. zostaną stworzone regulacyjne i ekonomiczne podstawy krajowego rynku wodoru. W tym celu konieczna jest rozbudowa energetyki morskiej wiatrowej oraz lądowej i fotowoltaiki. Rozwój instalacji OZE jest konieczny, gdyż zgodnie z dyrektywą RED II oraz projektem aktu delegowanego określającego szczegółowe zasady definiowania paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego (ang. fuels of non-biological origin, dalej: RFNBO). Wodór zostanie uznany za RFNBO, jeśli między innymi energia elektryczna wykorzystana do produkcji paliwa wytwarzana jest za pomocą odnawialnych źródeł energii.
Niemiecka strategia wskazuje, że infrastruktura służąca do przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego, zostanie zmodernizowana i przebadana pod kątem dostosowania jej do wykorzystania na potrzeby transportu wodoru. Republika Federalna Niemiec dążyć będzie do ustalenia standardów certyfikacji produkcji wodoru, co zwiększyłoby przewagę konkurencyjną niemieckiej gospodarki nad pozostałymi oraz przyczyniłoby się do wykorzystywania międzynarodowego handlu wodorem i produktami pochodnymi do celów geopolitycznych. W Niemczech tworzone są zręby prawa wodorowego, jednakże odpowiednie regulacje są rozproszone w ramach prawnych, niekompletne i dlatego nie mogą jeszcze efektywnie wesprzeć rozwój gospodarki wodorowej. Należy jednak zaznaczyć, że niemiecki ustawodawca opracował już pewne regulacje mające na celu stworzenie gospodarki wodorowej. Aby zielony wodór stał się konkurencyjny w stosunku do innych form wodoru, niemiecka Narodowa Strategia Wodorowa przewiduje zwolnienie z opłaty EEG, służącej finansowaniu energii odnawialnej, dla energii wykorzystywanej do produkcji zielonego wodoru. Takie zwolnienie zostało już uwzględnione w nowelizacji Erneuerbare Nergie Gesetz, która weszła w życie 1 stycznia 2021 roku, ale zostało uzależnione od wymogów dotyczących produkcji zielonego wodoru, które zostały uregulowane w rozporządzeniu. Ponadto została opracowana definicja zielonego wodoru, jednakże definicja ta będzie musiała zostać dostosowana do brzmienia przyszłych regulacji unijnych.
Strategia wodorowa Republiki Austrii
Zielony wodór jest postrzegany jako ważny czynnik umożliwiający osiągnięcie przez Austrię celu neutralności klimatycznej w 2040 r. Dzięki różnorodnym zastosowaniom może on zarówno pomóc w zapewnieniu neutralności klimatycznej w sektorach trudnych do dekarbonizacji - takich jak przemysł energochłonny.
Obecna strategia wodorowa Austrii (niem. Wasserstoffstrategie für Österreich), umożliwia ukierunkowane i efektywne wykorzystanie zielonego wodoru. Strategia ta ma napędzić inwestycje w produkcję wodoru za pomocą źródeł odnawialnych i jednocześnie promować zrównoważone modele biznesowe. Do 2030 roku w Austrii ma zostać zainstalowany elektrolizery o łącznej mocy zainstalowanej 1 GW. Do 2030 roku 80% obecnego zapotrzebowania na wodór kopalny (140 000 ton) ma zostać zamienione na wodór zielony (112 000 ton lub 3,7 TWh). W Strategii wskazano na potrzebę rozbudowy infrastruktury do transportu wodoru, przede wszystkim poprzez wykorzystanie i ukierunkowane przekształcenie istniejącej infrastruktury gazu ziemnego w infrastrukturę wodorową.
W Austrii, pomimo opracowania strategii wodorowej, wciąż nie opracowano spójnego prawa wodorowego, które byłoby podstawą dla rozwoju tamtejszej gospodarki wodorowej.
Wnioski
Obecnie trudno jest stworzyć "zieloną" gospodarkę wodorową nakreśloną zarówno w austriackiej jak i niemieckiej strategii. Z ekonomicznego punktu widzenia dużą rolę odgrywają koszty produkcji wodoru odnawialnego, które są ściśle powiązane z ceną energii elektrycznej. Jednocześnie działania legislacyjne mające na celu móc zaoferować zielony wodór po konkurencyjnych cenach, dopiero nabierają rozpędu. Oprócz przeszkód ekonomicznych, szybkie wdrożenie gospodarki wodorowej utrudnia brak regulacji prawnych dla gospodarki wodorowej. Zarówno prawo austriackie jak i niemieckie zakłada, że gaz jest zasadniczo produkowany ze źródeł kopalnych, a nie za pomocą energii elektrycznej. Wodór można jednak produkować z energii elektrycznej, jak również wykorzystać do bezemisyjnego wytwarzania energii elektrycznej. W gospodarce wodorowej istnieje więc ścisłe powiązanie między przemysłem gazowym i elektrycznym. Wyzwania z technicznego punktu widzenia dotyczą w szczególności wyboru technologii produkcji wodoru. Kolejnymi istotnymi niewiadomymi dla inwestorów są z jednej strony zaopatrzenie w energię elektryczną, a z drugiej strony wielkość przyszłego rynku sprzedaży wodoru, który jest jeszcze trudny do oszacowania. Wspomniane wyżej niepewności mają szczególne znaczenie dla opracowania w miarę wiarygodnych prognoz ilościowych - a tym samym dla optymalnego pod względem ekonomicznym zaprojektowania instalacji do wytwarzania energii elektrycznej w celu produkcji zielonego wodoru.
Oprócz wyzwań technicznych oraz ekonomicznych wdrażanie gospodarki wodorowej w Austrii i Niemczech komplikuje obecnie przede wszystkim niepewność prawna. Ustawodawcy państw członkowskich UE muszą tworzyć odpowiednie warunki prawne, zgodne z projektowanymi przepisami unijnymi w zakresie gospodarki wodorowej.
Bartłomiej Kupiec
Prawnik i analityk polityki klimatycznej. Redaktor naczelny portalu Energystreamer.
Zdobywał doświadczenie w wiodących polskich i międzynarodowych
kancelariach prawnych, think-tankach oraz niemieckiej firmie
konsultingowej. Ponadto zajmował stanowisko starszego specjalisty w
Ministerstwie Rozwoju i Technologii, gdzie opracowywał i analizował
regulacje dla sektora odnawialnych źródeł energii oraz społeczności
energetycznych w celu wdrożenia unijnych dyrektyw do krajowego porządku
prawnego.
Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w
Jagiellońskim w Krakowie. Absolwent Szkoły Prawa Amerykańskiego
organizowanej przez The Catholic University of America, Columbus Law
School w Waszyngtonie we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim.
Absolwent Szkoły Prawa Niemieckiego, organizowanej przez Rheinische
Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn we współpracy z Uniwersytetem
Warszawskim.
Energetyka, OZE
Gospodarka odpadami, Recykling
Ekologia, Ochrona środowiska
E-transport, E-logistyka, E-mobilność
EkoDom, EkoBudownictwo
EkoRolnictwo, BioŻywność
Prawo, Administracja, Konsulting
Chiński producent łopat do turbin wiatrowych rozwija innowacyjną metodę oceny chropowatości
Nowy cel UE – Polska bez szans?
Polish Offshore Wind Podcast - Zbroja Adwokaci - Sławomir Bałdyga
Prezes Schneider Electric na Europę Środkowo-Wschodnią: Nie będzie transformacji energetycznej bez elastycznej dystrybucji
„Szczecin powinien być przykładem dla innych miast” – podsumowanie konferencji energetycznej
W Bydgoszczy powstanie biogazowania za około 126 mln zł
Ropa brent | 83,76 $ | baryłka | 1,33% | 11:11 |
Cyna | 23110,00 $ | tona | 0,64% | 29 lis |
Cynk | 2507,00 $ | tona | -0,87% | 29 lis |
Aluminium | 2177,00 $ | tona | 0,60% | 29 lis |
Pallad | 1021,53 $ | uncja | -1,54% | 11:10 |
Platyna | 936,30 $ | uncja | -0,31% | 11:11 |
Srebro | 25,06 $ | uncja | 0,08% | 11:11 |
Złoto | 2038,40 $ | uncja | -0,33% | 11:11 |