Określenie warunków współdziałania w zakresie budowy w Polsce niedużych, modułowych elektrowni jądrowych opartych na technologii SMR (ang. Small Modular Reactors) – to główny cel umowy o współpracy, która dzisiaj (16 marca) została podpisana w Warszawie pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) a spółką Orlen Synthos Green Energy (OSGE). Strony porozumienia uzgodnią cele środowiskowe do osiągnięcia, model ekonomiczny projektu i harmonogram jego realizacji, biznesplan oraz postanowienia umowy inwestycyjnej. Docelowo w latach 2029-2036 ma powstać w naszym kraju sieć czystych ekologicznie elektrowni nuklearnych SMR o łącznej mocy około 10.000 MWe.

Polska stoi przed koniecznością głębokiej transformacji swojego sektora energetycznego, która – ze względu na wymogi ochrony powietrza i klimatu – powinna zmierzać w kierunku rozwiązań zeroemisyjnych, czyli daleko idącej dekarbonizacji polskiej energetyki, ciepłownictwa i przemysłu. Czystą, ekologiczną i perspektywiczną alternatywą dla węgla kamiennego i brunatnego jest właśnie produkcja energii elektrycznej i ciepła przez nowoczesną energetykę nuklearną, przy zastosowaniu małych, modułowych reaktorów jądrowych SMR. W ocenie wielu specjalistów, to obecnie jedno z najbardziej efektywnych, najtańszych, stabilnych i bezpiecznych rozwiązań w dziedzinie zeroemisyjnego wytwarzania energii.

Kierując się tymi założeniami, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Orlen Synthos Green Energy Sp. z o.o. podpisały w siedzibie NFOŚiGW umowę, która – w ramach inwestycji kapitałowej – ma doprowadzić do przygotowania, budowy i komercjalizacji obiektów energetyki jądrowej przy wykorzystaniu reaktorów typu BWRX-300 GE Hitachi. Uroczyste podpisanie umowy odbyło się z udziałem dwóch wiceprezesów Zarządu NFOŚiGW: Artura Michalskiego i Sławomira Mazurka, a także dwóch przedstawicieli Zarządu OSGE Sp. z o.o. – prezesa Rafała Kasprowa i wiceprezesa Dawida Jackiewicza. Program wdrażania w Polsce modułowych reaktorów nuklearnych to jeden z kluczowych kierunków rozwoju polskiej energetyki i jej transformacji.

Energia jądrowa może wydatnie pomóc w znacznie szybszym, ale przede wszystkim pewniejszym i bezpieczniejszym odchodzeniu sektora energetycznego od paliw kopalnych. W obliczu globalnego kryzysu energetycznego, wywołanego przez agresywną, imperialną politykę Rosji, polski rząd podejmuje różnorodne starania, aby zapewnić Polsce niezależność, suwerenność i bezpieczeństwo energetyczne, a Polakom stabilne dostawy niedrogiej energii elektrycznej i ciepła. Umowa podpisana przez NFOŚiGW i spółkę OSGE powinna dobrze służyć temu strategicznemu celowi. Elektrownie jądrowe SMR dają bowiem możliwość dostarczania ogromnych ilości czystej energii w dowolnym czasie i w każdych warunkach pogodowych. To „zielona”, zeroemisyjna energia, dzięki której Polska w sposób nowoczesny i racjonalny może powoli odchodzić od węgla i zmniejszać emisję gazów cieplarnianych.

Przedsięwzięcie przewidziane w umowie zawartej pomiędzy NFOŚiGW i Orlen Synthos Green Energy zakłada, że w latach 2029-2036 w Polsce powstanie system elektrowni SMR o łącznej mocy około 10.000 MWe, przy czym każda mała siłownia jądrowa składać się będzie z co najmniej jednego bloku energetycznego o mocy elektrycznej 300 MWe i mocy cieplnej 870 MWt. Wstępnie planuje się budowę elektrowni SMR w 10 wytypowanych lokalizacjach. Projektowany okres eksploatacji każdego obiektu to 60 lat.

– Będąc największą w kraju publiczną instytucją finansującą ekorozwój Polski, konsekwentnie wspieramy przedsięwzięcia zmierzające do rozwoju gospodarki zeroemisyjnej i dlatego z pełnym przekonaniem włączamy się również w program budowy w Polsce energetyki jądrowej – zaznacza wiceprezes

Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Artur Michalski. – Reaktory typu SMR to obiekty znacznie mniejsze niż w przypadku typowej elektrowni atomowej, a z uwagi na ich stosunkowo niewielkie rozmiary, będą one bardziej przystępne cenowo, a także w pełni bezpieczne. W finansowym wspieraniu projektów SMR, prowadzonym na zasadzie inwestycji kapitałowej, widzimy działanie perspektywiczne, które na kilkadziesiąt lat zapewni Polsce czystą, zeroemisyjną oraz relatywnie tanią energię elektryczną i cieplną – dodaje wiceszef NFOŚiGW.

Szybki rozwój programu modułowych reaktorów nuklearnych jest szczególnie ważny wobec wyzwań transformacji energetycznej Polski, obecnie uchodzącej za najbardziej węglową gospodarkę w Unii Europejskiej. Zgodnie z przewidywaniami, do roku 2040 w naszym kraju wyłączonych zostanie około 19,8 GW mocy zainstalowanej w elektrowniach zawodowych zasilanych węglem. Powstałą w ten sposób lukę popytową na energię elektryczną w tak krótkim czasie najłatwiej będzie można uzupełnić jądrową technologią BWRX-300.

– Transformacja polskiej energetyki i ciepłownictwa w kierunku rozwiązań zeroemisyjnych to proces trudny, ale nieunikniony, dlatego z nadzieją i zaangażowaniem podchodzimy do wdrażania projektów związanych z budową w Polsce czystych ekologicznie i bezpiecznych, modułowych elektrowni jądrowych – stwierdza wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Sławomir Mazurek. – To nowoczesne przedsięwzięcia wpisujące się w program dekarbonizacji polskiego sektora energetycznego i przemysłu, które zagwarantują Polakom i polskim przedsiębiorstwom stabilne dostawy prądu i ciepła po przystępnych cenach. A jednocześnie w skali państwa przyczynią się do poprawy jakości środowiska oraz – co ma szczególne znaczenie w obecnej, skomplikowanej sytuacji geopolitycznej – wzmocnią bezpieczeństwo energetyczne Polski – uzupełnia wiceszef NFOŚiGW.

Spółka Orlen Synthos Green Energy, z którą NFOŚiGW podpisał umowę o współpracy, zajmuje się budową obiektów małej energetyki jądrowej przy wykorzystaniu reaktora BWRX-300 GE Hitachi. Firma dysponuje wyłącznym prawem do promowania, oferowania i wdrażania tej technologii w Polsce.

– Elektrownia atomowa oparta o reaktory modułowe to optymalny sposób na szybką dekarbonizację energetyki, a także ratunek dla polskiego przemysłu – mówi wiceprezes spółki Orlen Synthos Green Energy, Dawid Jackiewicz. – Reaktor BWRX-300, oparty na sprawdzonej technologii reaktora BWR działającego w 10 krajach, jest skonstruowany z myślą o optymalnym zastępowaniu używanych dotychczas bloków węglowych. Dzięki zbliżonej mocy można go wkomponować w istniejącą infrastrukturę przesyłową czy system chłodzenia, zapewniając płynne przechodzenie elektrowni lub elektrociepłowni z węgla na atom. Ma to ogromne znaczenie dla polskiej gospodarki – mocno uprzemysłowionej i nastawionej na eksport, dla której bezemisyjna i tania energia jest warunkiem przetrwania. Nie można pominąć faktu, że przemysł, zwłaszcza ciężki, potrzebuje tzw. energii w podstawie – czyli takiej, która będzie dostępna zawsze, o każdej porze, bez względu np. na warunki pogodowe, od których uzależnione są OZE. Obecnie taką możliwość dają tylko modułowe reaktory jądrowe. Budowanie atomowych elektrowni opartych o SMR jest realnym sposobem na dostarczanie Polakom i polskiej gospodarce bezemisyjnej energii i jednocześnie zapewnia ochronę środowiska i klimatu. Dlatego bardzo dziękuję władzom NFOŚiGW za podjęcie realnego wsparcia dla naszego projektu. Są to pieniądze najlepiej zainwestowane w bezpieczeństwo energetyczne Polski, jak też w czyste powietrze i klimat – podsumowuje wiceszef Orlen Synthos Green Energy.

Elektrownia jądrowa SMR może być zbudowana w ciągu 24-36 miesięcy na terenie stanowiącym zaledwie 10 proc. dużej siłowni atomowej, przy czym sama tzw. wyspa jądrowa zajmie jedynie powierzchnię boiska piłkarskiego. Z uwagi na znacznie mniejsze nakłady inwestycyjne oraz szybkość budowy reaktora BWRX-300 z modułów, program tworzenia sieci małych elektrowni nuklearnych uznawany jest obecnie za najskuteczniejszy i najszybszy sposób przeprowadzenia transformacji polskiej energetyki i ciepłownictwa w kierunku dekarbonizacji i osiągnięcia zerowej emisji gazów cieplarnianych.

Jest to technologia na tyle obiecująca, czysta i bezpieczna, że – według szacunków Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA), obecnie na świecie jest realizowanych około 70 projektów tego typu o różnym stopniu zaawansowania. Polski BWRX-300, dzięki wykorzystaniu w procesie budowy doświadczeń z USA i Kanady, ma szansę powstać już jako drugi na świecie, po kanadyjskim Darlington.

***

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) jest liderem we wdrażaniu programów zmieniających na lepsze jakość życia w Polsce. Od ponad 33 lat inicjuje i wspiera działania na rzecz środowiska i transformacji energetycznej. Podległa Ministerstwu Klimatu i Środowiska instytucja finansuje i współfinansuje przedsięwzięcia proekologiczne. Dzięki środkom NFOŚiGW uruchomiono inwestycje o wartości ponad 290 mld zł z czego prawie 2/3 dzięki środkom własnym NFOŚiGW. Z jej wsparcia korzystają zarówno przedsiębiorcy, samorządy i administracja państwowa, jak i uczelnie, organizacje pozarządowe i osoby prywatne.