Instalacja do elektrolizy wodoru, magazynowanie energii w sprężonych gazach z wykorzystaniem infrastruktury pokopalnianej - hybrydy magazynów energii z odnawialnymi źródłami energii, czy wreszcie zbiorniki mocy wykorzystujące akumulatory samochodowe – to tylko niektóre z innowacyjnych projektów, którymi zajmują się obecnie specjaliści z Instytutu Techniki Górniczej KOMAG w Gliwicach. Z efektami ich pracy można było zapoznać się podczas 22. Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej KOMTECH, która obradowała w dniach 11-13 października 2021 r. w Szczyrku.

W konferencji na specjalne zaproszenie Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. wzięli udział goście z Wielkiej Brytanii z firmy GRAVITRICITY przekonując uczestników konferencji, że magazynowanie energii w warunkach Śląska może być szansą zachowania dziedzictwa górniczego regionu jak i idealnym środkiem do wprowadzenia zielonej rewolucji.

Do 2050 roku polskie górnictwo czekają kolosalne zmiany związane z realizacją założeń Europejskiego Zielonego Ładu. Dla Śląska, którego gospodarka przez wieki opierała się na wydobyciu „czarnego złota” nieuchronne odejście od węgla stanowi wyjątkowe wyzwanie. „Uczmy się od najlepszych jak skutecznie wdrożyć zielony ład” – powiedział prezes Spółki Restrukturyzacji Kopalń Janusz Gałkowski.

Uczestnicy konferencji dyskutowali o szansach rozwoju i praktycznych rozwiązaniach technicznych mających pomóc w przeobrażeniu Śląska w lidera produkcji, magazynowania i wykorzystania zielonej energii.

„Dekarbonizacja jest już faktem i należy do niej podejść w sposób racjonalny, uwzględniając interesy lokalnej społeczności, troskę o tysiące miejsc pracy oraz bezpieczeństwo energetyczne całego kraju. Chcąc realizować zielone projekty, musimy udowodnić, że sojusz Spółki Restrukturyzacji Kopalń z Instytutem KOMAG jest w stanie zaproponować nową jakość w transformacji Śląska, pokazać konkretne rozwiązania i lokalizacje oraz wdrożyć je w skali przemysłowej” – przekonuje prof. Dariusz Prostański, dyrektor KOMAG.

Wyzwania, przed jakimi stoi polski przemysł wydobywczy, skłoniły SRK i KOMAG do zintensyfikowania wysiłków przygotowujących Śląsk i inne obszary powęglowe do nowych realiów. Pomysły inżynierów oraz naukowców pracujących w nowoczesnych laboratoriach KOMAG, które jeszcze do niedawna można byłoby uznać za futuryzm, dziś są z sukcesem wcielane w życie, jak podkreśla prof. Prostański.

Prezes Gałkowski zwraca uwagę iż głównym celem zawiązanego pomiędzy SRK i Instytutem KOMAG sojuszu jest pokazanie w najbliższych latach, że Śląsk może przeznaczyć nieużywane i często zdegradowane tereny górnicze w ekonomicznie opłacalne przedsięwzięcia, zachowujące miejsca pracy i stwarzające szanse ochrony zabytkowej, industrialnej architektury.

„Już teraz poszukujemy kolejnych możliwych miejsc zabudowy instalacji fotowoltaicznych i małych elektrowni wiatrowych na terenach pogórniczych. Pamiętamy również o możliwości wykorzystania w naszych magazynach ciepła geotermalnego, które mogłoby być odbierane przez wody kopalniane. KOMAG od wielu lat prowadzi prace koncepcyjne, projektowe i wdrożeniowe w tym zakresie. Jesteśmy liderem w projektowaniu m.in. systemów bateryjnych zasilających maszyny i urządzenia oraz magazynujących energię elektryczną” – zaznacza prof. Prostański.

Przykładem takich działań jest Śląski System Magazynowania Energii, czyli projekt przekształcania wygaszonych kopalń w obiekty produkujące i przechowujące zieloną energię. Dyrektor Instytutu wyjaśnia, że pomysł opiera się na założeniu, iż popularyzacja OZE niesie za sobą konieczność dywersyfikacji źródeł magazynowania energii, decentralizacji zarządzania i regionalizacji bezpieczeństwa energetycznego.

„Do wykorzystania jest trzy tysiące hektarów obszarów pokopalnianych, w tym 13 tys. działek oraz blisko 11 tys. różnego rodzaju budowli, z czego 30 stanowią szyby. Zagospodarowując te obszary, dajemy miejsca pracy architektom, elektrykom, energetykom. Możemy przekwalifikować załogi górnicze, gdyż nadal będzie trzeba utrzymywać obiekty podziemne” – wyjaśnia dyrektor KOMAG.

Instytut z Gliwic prowadzi również prace nad autorskimi wynalazkami, cieszącymi się zainteresowaniem krajowych i zagranicznych inwestorów, których seryjna produkcja wiązałaby się z utworzeniem wielu nowych miejsc pracy w regionach odchodzących od wydobycia węgla. Wśród aktualnych projektów realizowanych przez specjalistów z KOMAG znajdują się m.in.: instalacja odzyskiwania energii z wodoru poprzez ogniwa paliwowe, elektryczny jacht motorowy dla osób z niepełnosprawnościami czy wyciągarka szybowcowa zasilana bateriami litowymi.

„Amerykanie mówią…THE PEOPLE WHO ARE CRAZY ENOUGH TO THINK THEY CAN CHANGE THE WORLD ARE THE ONES WHO DO… w wolnym tłumaczeniu znaczy to ni mniej ni więcej, tylko tyle że… Ludzie, którzy są na tyle szaleni, by myśleć, że mogą zmienić świat, to ci, którzy to robią… wierzę że z prezesem Gałkowskim przekonamy wielu do naszej idei Zielonego Śląska. Wiemy, że państwa które radykalnie odchodziły od górnictwa: Anglia, Francja czy Niemcy nie były w stanie sobie z tym procesem poradzić do końca. Rany krwawią do dziś, a to przecież zamożne państwa Zachodu. My jesteśmy bogatsi o te doświadczenia, możemy uniknąć ich błędów i wykorzystać dobre pomysły. Chciałbym, aby to, co zostanie po górnictwie, tu, na Śląsku w przyszłości, kojarzyło się po wsze czasy z nowymi technologiami, tak będzie w KOMAGu już o to się postaramy” – z uśmiechem i werwą deklaruje profesor Prostański.