Senat przyjął w czwartek z poprawkami nowelizację ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. Ustawa ma w opinii rządu m.in. ograniczyć ryzyka przy budowie elektrowni jądrowych. Poprawkami Senatu zajmie się Sejm.

Chodzi o ustawę o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja tworzy ramy prawne pod przygotowanie i realizację pierwszej polskiej elektrowni jądrowej oraz inwestycji towarzyszących.

Senat zgłosił siedem poprawek do ustawy, które wcześniej rekomendowały połączone senackie komisje: gospodarki narodowej i innowacyjności; nadzwyczajnej do spraw klimatu oraz środowiska.

Jedna z przyjętych przez Senat poprawek przewiduje, że "pozwolenie na budowę obiektu jądrowego będącego równocześnie elektrownią jądrową może być wydane po uprzednim uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na użytkowanie drogi lub linii kolejowej wraz z towarzyszącą infrastrukturą kolejową, posiadających status inwestycji towarzyszącej inwestycji w zakresie budowy tego obiektu jądrowego".

Przegłosowano także poprawkę zakładającą, że "ustalona wartość odszkodowania nie może być niższa niż koszt odtworzenia nieruchomości bez uwzględniania stopnia jej zużycia, a w odniesieniu do lokali mieszkalnych nie może także pogarszać warunków mieszkaniowych dotychczasowego właściciela.” W tej samej poprawce dodano punkt, który wskazuje, że "na wniosek właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości, o których mowa w art. 24 ust. 3, 4 i 7, inwestor realizujący inwestycję w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej na obszarze, na którym położone są te nieruchomości, zobowiązany jest zapewnić nieruchomości zamienne zapewniające odtworzenie ich dotychczasowej sytuacji życiowej i materialnej". W przypadku przyjęcia nieruchomości zamiennej odszkodowanie nie przysługuje - zastrzega poprawka.

W kolejnej przyjętej przez Senat poprawce dodano rozdział poświęcony odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa wobec przedsiębiorców w związku z budową obiektów energetyki jądrowej. "Przedsiębiorcy prowadzącemu działalność gospodarczą w gminie, na terenie której realizowana jest inwestycja w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, lub w gminie z nią sąsiadującej, przysługuje przed sądem powszechnym roszczenie o odszkodowanie od Skarbu Państwa za szkodę majątkową poniesioną w związku z prowadzeniem działalności, powstałą na skutek realizacji tej inwestycji" - brzmi przepis przegłosowany przez Senat.

Inna zgłoszona poprawka Senatu to zmiana przepisu przejściowego.

Ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej przewiduje rozszerzenie katalogu inwestycji towarzyszących budowie elektrowni jądrowych, w szczególności o inwestycje niezbędne do prowadzenia badań środowiskowych i lokalizacyjnych na potrzeby budowy samej elektrowni oraz infrastruktury towarzyszącej.

Tzw. decyzja zasadnicza ma być wydawana na początkowym etapie całego procesu - przed decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji. Decyzja o wskazaniu lokalizacji inwestycji oraz zezwolenia na wejście na teren nieruchomości ma zostać rozszerzona o pomiary, badania lub inne prace, które są niezbędne do sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Zgodnie z nowymi przepisami nabywca lub zbywca nieruchomości objętej decyzją o wskazaniu lokalizacji inwestycji zobowiązani będą do zgłoszenia właściwemu wojewodzie danych nowego właściciela. Brak zgłoszenia i prowadzenie postępowania bez udziału nowego właściciela nie będzie stanowiło podstawy do wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności.

Organy administracji publicznej na uzasadniony wniosek inwestora mają udostępniać nieodpłatnie informacje i dane do wykorzystania w związku z wykonywaniem zadań związanych z obiektami energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. Ma to pozwolić na redukcję kosztów oraz usprawnienie procesu przygotowania i realizacji przedsięwzięcia.

Wprowadzona zostanie możliwość tymczasowej eksploatacji obiektu jądrowego po uzyskaniu zezwolenia na rozruch. Do czasu wydania zezwolenia na eksploatację obiektu jądrowego, jednak nie dłużej niż przez czas określony w zezwoleniu na rozruch, eksploatacja będzie mogła być prowadzona na podstawie zezwolenia oraz zatwierdzonego przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki raportu z rozruchu obiektu jądrowego.