Wodór w polityce energetyczno-klimatycznej UE
Możliwość produkcji zielonego wodoru za pomocą instalacji OZE od dłuższego czasu jest postrzegana jako kluczowy element dekarbonizacji gospodarek państw członkowskich Unii Europejskiej (dalej: UE). Komisja Europejska dostrzegła ten potencjał w Europejskim Zielonym Ładzie gdzie wodór został określony jako jeden z kluczowych elementów w procesie osiągniecia celów neutralności klimatycznej. Zielony wodór to wodór otrzymywany za pomocą wykorzystania energii elektrycznej z OZE. Strategia Komisji Europejskiej dotycząca wodoru obejmuje cel polegający wyprodukowaniu do 10 milionów ton wodoru zielonego do 2030 roku (co odpowiada 330 TWh). Ponadto strategicznym celem UE jest zainstalowanie do 2030 r., zasilanych energią z OZE, elektrolizerów o mocy co najmniej 40 GW. Produkcja wodoru powinna być jak najbardziej ekologiczna i przystępna cenowo. Koszt energii elektrycznej jest szczególnie ważny z punktu widzenia opłacalności produkcji wodoru, ponieważ produkcja zielonego wodoru jest energochłonna. W celu wsparcia rozwoju wykorzystania wodoru UE musi stworzyć sprzyjające ramy prawne.
Regulacje dyrektywy RED II
W opublikowanej w ramach pakietu „Fit for 55” propozycji nowelizacji dyrektywy RED zawarto propozycję definicji paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego ( fuels of non-biological origin , dalej: RFNBO). Zgodnie z treścią RED II, RFNBO to paliwa wytwarzane ze źródeł odnawialnych (innych niż biomasa i paliwa jądrowe), co przy obecnej technologii przekłada się na paliwa wodorowe. Zgodnie z dyrektywą RED II oraz projektem aktu delegowanego określającego szczegółowe zasady definiowania RFNBO., wodór zostanie uznany za RFNBO, jeśli spełnione zostaną następujące cztery kryteria:
1. Energia elektryczna zakupiona do produkcji paliwa musi być wytwarzana z odnawialnych źródeł energii.
2. Jednostka wytwórcza, z którą wytwórca zawarł dwustronną umowę zakupu energii elektrycznej (PPA), powinna być geograficznie skorelowana z produkcją paliwa, np. w tej samej strefie przetargowej. Korelacja geograficzna ma na celu uniknięcie sytuacji, w której producenci wodoru nie są w stanie fizycznie zaopatrywać się w energię elektryczną ze źródeł odnawialnych z powodu przeciążeń w sieci elektrycznej.
3. Produkcja zachodząca w elektrowni i energia elektryczna zużywana przez elektrolizer muszą być zgodne w określonym przedziale czasowym.
4. Energia elektryczna pozyskiwana do produkcji wodoru z OZE musi mieć charakter "dodatkowy" w stosunku do istniejącej produkcji energii elektrycznej z danej instalacji. W przeciwnym razie produkcja zielonego wodoru mogłaby potencjalnie zwiększyć emisję gazów cieplarnianych, ponieważ stwarzałaby dodatkowe zapotrzebowanie na energię elektryczną, co może skutkować zwiększeniem produkcji energii elektrycznej z paliw kopalnych.
Artykuł 25 (2) RED II stanowi, że ograniczenie emisji gazów cieplarnianych dzięki zastosowaniu RFNBO powinno wynosić co najmniej 70% (w porównaniu z paliwami kopalnymi). Jednakże dyrektywa ta nie zawiera szczegółowych informacji na temat sposobu obliczania tego wymogu 70% ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
Opłacalność wykorzystania wodoru
Przedsiębiorstwa wykorzystujące wodór już obecnie lub potencjalnie w przyszłości w sektorze przemysłowym będą musiały dokładnie rozważyć implikacje prawne wynikające z RED II aby zapewnić zgodność swojej działalności z prawem UE. Zielony wodór posiada duży potencjał w zakresie dekarbonizacji , jednakże nie jest on wykorzystywany w pełni możliwości. Jednym z powodów jest cena produkcji zielonego wodoru. Badanie przeprowadzone przez Guidehouse i Agora Energiewende pokazuje, że podczas gdy wodór pochodzący z paliw kopalnych kosztuje około 2 euro/kg, wodór odnawialny kosztuje nawet 3 razy więcej - 6,6 euro/kg.
Koszt produkcji wodoru zielonego zależy od kilku czynników, między innymi: od nakładów inwestycyjnych na elektrolizer, wydajności konwersji, , kosztów wymiany stosów oraz kosztów zakupu energii elektrycznej z OZE. Różnica w kosztach wynika głównie z wysokich kosztów elektrolizera i cen energii elektrycznej. Regulacje prawne mają szczególny wpływ na koszty energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych wykorzystywanej do produkcji zielonego wodoru. Ponadto koszty energii elektrycznej z OZE wykorzystywanej do produkcji wodoru zależą np. od tego, czy korzysta ona ze zwolnień z opłat narzuconych przez państwo.
Zwiększona rola zielonego wodoru w przemyśle oraz nałożone surowe wymagania dotyczące zrównoważonego rozwoju mogą stanowić znaczącą szansę dla wytwórców wodoru w krajach posiadających potencjał do eksportu do Europy energii wyprodukowanej za pomocą OZE. Zwiększony popyt na zielony wodór, który pojawi się w wyniku realizacji celów w ramach RED II zarówno dla przemysłu, jak i sektora transportu, może stworzyć atrakcyjne możliwości biznesowe zarówno dla przedsiębiorców z UE jak i z krajów ościennych.
Bartłomiej Kupiec
Prawnik i analityk polityki klimatycznej. Redaktor naczelny portalu Energystreamer. Członek Stowarzyszenia "Z Energią o Prawie".
Zdobywał doświadczenie w wiodących polskich i międzynarodowych
kancelariach prawnych, think-tankach oraz niemieckiej firmie
konsultingowej. Ponadto zajmował stanowisko starszego specjalisty w
Ministerstwie Rozwoju i Technologii, gdzie opracowywał i analizował
regulacje dla sektora odnawialnych źródeł energii oraz społeczności
energetycznych w celu wdrożenia unijnych dyrektyw do krajowego porządku
prawnego.
Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w
Jagiellońskim w Krakowie. Absolwent Szkoły Prawa Amerykańskiego
organizowanej przez The Catholic University of America, Columbus Law
School w Waszyngtonie we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim.
Absolwent Szkoły Prawa Niemieckiego, organizowanej przez Rheinische
Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn we współpracy z Uniwersytetem
Warszawskim.
Energetyka, OZE
Gospodarka odpadami, Recykling
Ekologia, Ochrona środowiska
E-transport, E-logistyka, E-mobilność
EkoDom, EkoBudownictwo
EkoRolnictwo, BioŻywność
Prawo, Administracja, Konsulting
Hitachi nagrodzona pieczęcią Terra Carta 2023 Inicjatywy na rzecz Zrównoważonych Rynków
Linia bezpośrednie w świetle dyrektywy 2019/944 i polskiego prawa energetycznego
Ministrowie energii państw G20 nie osiągnęli porozumienia w sprawie redukcji zużycia paliw kopalnych
Ekstremalna pogoda powoduje coraz większe straty majątkowe [WIDEO]
Rząd zapowiada kontynuację programu odkwaszania gleb
UKNF: brak zawieszenia obrotu akcjami EC Będzin jest uzasadnioną decyzją
Ropa brent | 83,76 $ | baryłka | 1,33% | 11:11 |
Cyna | 23110,00 $ | tona | 0,64% | 29 lis |
Cynk | 2507,00 $ | tona | -0,87% | 29 lis |
Aluminium | 2177,00 $ | tona | 0,60% | 29 lis |
Pallad | 1021,53 $ | uncja | -1,54% | 11:10 |
Platyna | 936,30 $ | uncja | -0,31% | 11:11 |
Srebro | 25,06 $ | uncja | 0,08% | 11:11 |
Złoto | 2038,40 $ | uncja | -0,33% | 11:11 |