Przygotowywany w Unii Europejskiej mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (tzw. CBAM), określany jako cło od śladu węglowego, będzie głównym tematem czwartej edycji konferencji Śląski Ład, która odbędzie się w najbliższy poniedziałek w Katowicach.

Patronat nad konferencją, której organizatorem jest Grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów w Parlamencie Europejskim, objął premier Mateusz Morawiecki, zaproszony również do udziału w spotkaniu. Szef rządu - osobiści lub online - brał już udział w poprzednich edycjach konferencji Śląski Ład, zainicjowanej przez europosłankę PiS Izabelę Kloc. Udział w spotkaniu potwierdzili już m.in. minister klimatu i środowiska Anna Moskwa oraz wiceminister aktywów państwowych Piotr Pyzik.

Izabela Kloc jest w Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Parlamentu Europejskiego sprawozdawcą projektu rozporządzenia dotyczącego CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism - mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2). Ma to być jeden z ważniejszych instrumentów regulacyjnych, jakie Unia Europejska chce zastosować w celu utrzymania konkurencyjności unijnej gospodarki w dobie Europejskiego Zielonego Ładu.

Katowicka konferencja jest jednym z etapów konsultacji przy tworzeniu unijnego prawa dotyczącego CBAM. Poruszony będzie m.in. temat związany z pakietem klimatycznym "Fit for 55" oraz pomysł stopniowego wycofywania obecnego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2 (ETS) i zastąpienia go mechanizmem CBAM. W ocenie pos. Kloc, Polska nie może się na to zgodzić.

"Oba mechanizmy regulacyjne powinny działać komplementarnie i się nawzajem uzupełniać. CBAM zajmuje się towarami importowanymi - ma być zachętą, a nawet formą nacisku na światowych partnerów, aby także u siebie wprowadzili normy i przepisy chroniące klimat. Natomiast system ETS gwarantuje, że europejski eksport nie straci konkurencyjności na globalnych rynkach" - oceniła Izabela Kloc.

Jej zdaniem, dla takich krajów jak Polska, wciąż mocno zależnych od energetyki surowcowej, system bezpłatnych zezwoleń na emisję CO2 "zapewnia sprawiedliwy przebieg transformacji energetyczno-gospodarczej".

W ocenie europosłanki, Carbon Border Adjustment Mechanism należy obecnie do najgoręcej dyskutowanych tematów w Unii Europejskiej. Pomysł nie jest nowy - rozmowy o wprowadzeniu specjalnego cła na produkty z importu, których wytworzenie powoduje emisję dwutlenku węgla, toczą się w Komisji Europejskiej od 2011 r., a w ostatnim czasie nabrały tempa. CBAM jest jednym z elementów pakietu „Fit for 55”, przygotowanego przez Komisję Europejską.

"Radykalne regulacje klimatyczne mają wielu entuzjastów, ale pojawiają się też głosy krytyczne. Największy niepokój budzi pomysł, aby CBAM stopniowo zastępował system bezpłatnych uprawnień do emisji CO2 - ETS. Nie ma na to zgody wielu państw członkowskich i środowisk gospodarczych" - wskazała parlamentarzystka, wskazując, iż CBAM będzie miał również wpływ na globalny handel i relacje polityczne.

Jednym z tematów poniedziałkowej dyskusji będzie ocena, czy Unia Europejska ma na tyle silną pozycję, by nowy mechanizm zadziałał jako forma zachęty, a nawet nacisku na światowych partnerów, aby także u siebie wprowadzili normy i przepisy chroniące klimat.

Projekt przewiduje, iż na początek CBAM obejmie sektory: cementu, żelaza i stali, aluminium, nawozów oraz energii elektrycznej. Mechanizm ma wejść w życie w 2023 r. Do zakończenia procesu legislacyjnego potrzebne jest m.in. stanowisko Parlamentu Europejskiego, nad którym pracuje obecnie komisja ITRE (Przemysłu, Badań Naukowych i Energii), gdzie sprawozdawcą projektu rozporządzenia jest Izabela Kloc.

Katowicka konferencja odbędzie się 29 listopada. Będzie transmitowana w internecie: https://www.facebook.com/slaskilad).

Podczas konferencji rolę CBAM w strategii energetyczno-gospodarczej UE i Polski, a także wady i zalety tego instrumentu, przeanalizują naukowcy z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, a analizę z perspektywy dużych przedsiębiorstw, najbardziej podatnych na skutki wprowadzenia podatku od śladu węglowego, przedstawią eksperci katowickiego Głównego Instytutu Górnictwa.