CLIA Europe, ECSA, ESPO, FEPORT, SEA Europe i WaterborneTP zorganizowały w Brukseli dzień informacyjny UE dotyczący Funduszu Innowacji dla sektora transportu wodnego. W spotkaniu wzięło udział około 300 uczestników z sektora transportu wodnego. Byli przedstawiciele biznesu i administracji, którzy są zainteresowani wdrażaniem transportu zeroemisyjnego przy wsparciu funduszy z UE. 

Fundusz innowacyjny wykorzystuje przychody pozyskiwane przez unijny system handlu uprawnieniami do emisji. Te środki mają być przeznaczone właśnie na zieloną transformację Europy. W ramach nowej dyrektywy EU ETS dla sektora transportu morskiego przeznaczono 20 milionów uprawnień. Jest to pula wydzielona z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS). Uprawnienia te odpowiadają kwocie od 1,5 do 2 mld EUR, biorąc pod uwagę obecne opłaty.

W komunikacie zauważa się, że już wcześniej „projekty w zakresie transportu wodnego kwalifikowały się już do finasowania”. Jednak najnowsze zaproszenie do składania wniosków w ramach unijnego funduszu innowacyjnego uwzględnia specyfikę sektora. Uwzględniono fakt, że transport morski wnosi opłaty do EU ETS od 1 stycznia 2024 r.

Sytuacja kryzysowa na Morzu Czerwonym może zweryfikować te szacunki.  Można założyć, że kwoty te będą wyższe jeśli uwzględni się dłuższą drogę statków płynących z Azji do Europy wokół Afryki. Trasa ta jest o jedną trzecią dłuższa niż przez Kanał Sueski. Po napaści Rosji na Ukrainę, ograniczeniu uległa skłonność do korzystania z Północnego Szlaku Żeglugowego. 

Fundusz Innowacyjny UE na statki

Komunikat po spotkaniu zastrzega, że „Fundusz Innowacyjny skoncentruje się na wysoce innowacyjnych technologiach i sztandarowych projektach w Europie, które mogą pozwolić na osiągnięcie znacznych redukcji emisji”. Celem finansowania jest rozłożenie ryzyka wykonania  projektu na wielu innowatorów. Preferowane będą „wysoce innowacyjne projekty o wyraźnej wartości dodanej” dla gospodarki europejskiej. 

W obszarze transportu wodnego można zapewnić wsparcie wielu czystym technologiom, które przyczyniają się do dekarbonizacji sektora. Preferowane będą działania, w wyniku których poprawiona będzie efektywność energetyczna, wprowadzone zostaną ekologiczne paliwa i źródła energii. W planach finasowania uwzględniona jest także infrastruktura. Podczas dnia informacyjnego potencjalni interesariusze zaprezentowali przykłady nowych projektów sprzyjających rozwojowi transportu zeroemisyjnego.

Zdaniem organizatorów spotkania  „nadal istnieje potrzeba dalszego dostosowania funduszu do przyszłych zaproszeń i nadchodzących specjalnych konkursów dla przemysłów morskich. Chodzi o to, aby uwzględnić specyfikę sektora.  

- Wydarzenie stanowiło niepowtarzalną okazję do omówienia także tych kwestii, począwszy od metod obliczania i oceny kryteriów udzielenia zamówienia, które muszą być dostosowane do specyfiki sektora, po potrzebę zapewnienia dostępu do instrumentów finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw i znaczenia tworzenie kompleksowej sieci – podkreśla się w komunikacie. 

Klaster morski na kursie innowacji 

Marie-Caroline Laurent, dyrektor generalna CLIA na Europę, powiedziała: „Branża rejsów wycieczkowych znajduje się w centrum europejskiego klastra przemysłu morskiego, a 98% statków wycieczkowych zbudowanych jest w Europie. Możliwość dostępu do unijnego funduszu innowacyjnego wesprze dążenie naszej branży do innowacji”.

Jej zdanie, aby osiągnąć cel przemysłu morskiego, jakim jest zerowa emisja gazów cieplarnianych do 2050 r., konieczne jest inwestowanie dochodów z EU ETS w innowacje morskie, badania i rozwój oraz odpowiednia infrastruktura energii odnawialnej w portach będą niezbędne na szczeblu europejskim i krajowym.

- Dekarbonizacja żeglugi nie jest kwestią „czy”, ale kwestią „jak” – podkreśla Sotiris Raptis, Sekretarz Generalny ECSA. Tak więc, przeznaczenie prawie 2 miliardów euro dochodów z ETS dla sektora morskiego jest zwycięstwem dekarbonizacji tego sektora. 

Raptis zauważa, że „ekologiczne paliwa mogą być nawet pięciokrotnie droższe w porównaniu do paliw obecnie stosowanych”. Dlatego finansowe wsparcie w ramach funduszu innowacyjnego ma kluczowe znaczenie dla wypełnienia luki cenowej, a także poprawy efektywności energetycznej statków, wspierania innowacji i budowy infrastruktury w portach – zauważa Sekretarz Generalny ECSA. 

- Unijny fundusz innowacyjny odgrywa zasadniczą rolę w torowaniu drogi do możliwie najszybszego postępu na ścieżce dojścia do przebudowy sektora w „zielony” - stwierdziła Isabelle Ryckbost, Sekretarz Generalna ESPO. Jej zdaniem „Wymaga to ważnych i obarczonych dużym ryzykiem inwestycji w portach, aby zapewnić dostawy i infrastrukturę niezbędną do wykorzystania nowych energii i technologii”.

Porty stawiają na nowe technologie

Zdaniem Ryckbost „Fundusz powinien zapewniać wsparcie projektów, które są wyjątkowo skuteczne pod względem redukcji emisji i ogólnego wpływu na klimat i które należy ulepszyć i jeszcze bardziej rozwijać w drodze dalszych innowacji”. 

- Tego typu spotkanie to bardzo ważne przedsięwzięcie, które pozwala nam określić główne potrzeby, które należy uwzględnić w ramach nadchodzących konkursów – zauważyła Lamia Kerdjoudj, Sekretarz Generalna FEPORT. 

Jej zdaniem „spotkanie potwierdziło, jak ważne jest przeznaczenie części dochodów Funduszu Innowacyjnego na sektor morski i sektor portowy”. FEPORT podkreśla również potrzebę skupienia się na unikaniu emisji gazów cieplarnianych, efektywności kosztowej i powtarzalności jako ważnych kryteriach udzielenia zamówienia zapewniających, że fundusz innowacyjny będzie mógł odpowiednie wsparcie dla efektywności energetycznej – podkreśla Kerdjoudj.

Cruise Lines International Association (CLIA) to największe na świecie stowarzyszenie branżowe operatorów rejsów wycieczkowych.  Organizacja wspiera polityki i praktyki, które promują bezpieczne, zdrowe i zrównoważone operowanie touroperatorów  i armatorów statków wycieczkowych Organizacja promuje pozytywne rozwiązania w organizowaniu podróży dla ponad 30 milionów pasażerów korzystających rocznie z morskich rejsów.

ECSA reprezentuje 21 krajowych stowarzyszeń armatorów mających główne siedziby w UE i Norwegii. Armatorzy europejscy kontrolują 39,5% światowej floty handlowej. Operatorzy wnoszą 149 miliardów euro rocznie do PKB UE i zapewniają praz 2 mln ludzi, którzy pracują zarówno na statkach, jak i na lądzie – podkreśla ECSA. Firma podkreśla, że „dąży do stworzenia otoczenia regulacyjnego sprzyjającego poprawie konkurencyjności europejskiej żeglugi, z korzyścią dla UE”.

ESPO reprezentuje zarządy portów morskich, stowarzyszenia portowe i administracja portowe portów morskich Unii Europejskiej. ESPO ma także członków-obserwatorów z Albanii, Islandii, Izraelu. Swoich przedstawicieli ma też: Czarnogóra, Ukraina i Wielka Brytania.

FEPORT d 1993 roku reprezentuje interesy wielu różnych prywatnych firm portowych i terminali wykonujących usługi związane z obsługą ładunków w terminalach i działalność związaną z logistyką w portach morskich Unii Europejskiej. Członkowie skupieni w FEPORT zatrudniają ponad 390 tys. pracowników portowych.

SEA Europe reprezentuje europejski przemysł stoczniowy w 15 krajach, obejmując produkcję, konserwację, naprawy, modernizacje i przebudowy wszystkich typów statków i konstrukcji pływających. W organizacji skupiają się firmy, które działają praktycznie we wszystkich ogniwach  łańcucha dostaw zapewniających produkcję systemów morskich, sprzętu i usług związanych z wykorzystaniem techniki morskiej.

WATERBORNE TP zostało utworzona jako zorientowana na branżę platforma technologiczna w celu ustanowienia transferu wiedzy i technologii pomiędzy  podmiotami zainteresowanymi transportem wodnym. Organizacja skupia m.in.: towarzystwa klasyfikacyjne, stocznie, armatorów, producentów wyposażenia statków i sprzętu morskiego. Członkami organizacji są też dostawcy infrastruktury i usług, uniwersytety i instytuty badawcze, a także instytucje UE. Członkami Waterborne TP są podmioty z sektora morskiego oraz organizacje działające w sferze żeglugi śródlądowej.  

Fot. Depositphotos