Intensyfikacja szeroko rozumianych proekologicznych działań w branży budowlanej daje się zauważyć już od dawna. Troska o środowisko naturalne sukcesywnie wkracza na kolejne sektory rynku, stopniowo przeradzając się w nowy trend, którego praktyczne realizacje możemy już od jakiegoś czasu zaobserwować także w branży hotelarskiej. Czy inwestowanie w ekologię może zatem stać się sposobem na uzyskanie konkurencyjnej przewagi na rynku?

Ekologiczna rewolucja na rynku hotelowym rozpoczęła się dawno temu. Każdy z nas, w czasie pobytu w hotelu, może natknąć się na apele o oszczędność wody, prądu czy odpowiedzialne używanie ręczników, jednak problem odpowiedzialności środowiskowej to znacznie bardziej skomplikowane zagadnienie. Obejmuje wspólne zaangażowanie inwestora, architekta, operatora obiektu i turysty. I tak, jak dla inwestora ekologia oznacza oszczędność w gospodarowaniu zasobami i optymalizację działalności hotelu, tak z perspektywy architekta zaprojektowanie prawdziwie ekologicznego budynku to jedno z większych wyzwań. To od niego zależy wprowadzenie do obiektu konkretnych rozwiązań, które w następstwie przełożą się na efekt wizerunkowy hotelu, a także takich, które pozwolą gościom na bardziej odpowiedzialne zachowania w czasie ich pobytu. Dzięki tak przygotowanemu projektowi, management hotelu będzie miał możliwość wdrożenia odpowiedniej strategii środowiskowej.

Rośnie również grupa klientów, która planując wypoczynek, chce go spędzić ze świadomością jak najmniejszego negatywnego wpływu na okolicę, którą odwiedza. Świadomy ekologicznie turysta wybiera hotel kierujący się zasadami zrównoważonego rozwoju, mający certyfikaty ekologiczne czy nawet publikujący kompleksowe działania wchodzące w skład swojej strategii ESG. Chce spędzać czas bez poczucia winy, że przyczynia się do degradacji miejsca, które wybiera na urlop z uwagi na jego przyrodnicze i krajoznawcze walory.

W Polsce większość certyfikowanych budynków stanowią biura oraz hale – mówi Alicja Bielańska, Green Building Specialist z firmy JW+A. W związku z tym certyfikacja jest dobrym sposobem na wyróżnienie hotelu na tle konkurencji. Aby jak najbardziej ograniczyć negatywny wpływ hotelu na środowisko, należy wziąć pod uwagę wszystkie etapy życia obiektu. Wiele rozwiązań świadomie wprowadzonych na etapie projektowym ułatwi przyjazne dla środowiska użytkowanie budynku. Warto pamiętać, żeby rozwiązania ekologiczne (np. kosze umożliwiające segregację odpadów, produkty w opakowaniach wielokrotnego użytku, infrastruktura rowerowa) były łatwo dostępne dla gości szukających odpoczynku lub zajętych pracą zawodową.

Budowanie ekologii

Myślenie o ekologicznych rozwiązaniach w budynkach zaczyna się długo przed rozpoczęciem prac. To najczęściej od architektów i innowatorów zależy jak wiele rozwiązań zostanie zaproponowanych inwestorom. Dorota Gazda, Młodszy Lider Zespołu, Dział Projektów Wnętrz w Iliard Architecture & Interior Design podkreśla, że rewolucja w branży już się rozpoczęła, a akceptacja dla tego rodzaju podejścia coraz częściej pojawia się wśród zleceniodawców: Branża hotelarska stoi przed ogromnym wyzwaniem ekologicznym. Rosnąca świadomość konsumencka oraz inwestorska, podążanie za najnowszymi trendami i troska o planetę odgrywają niesamowicie ważną rolę i stanowią katalizator zmian – mówi Dorota Gazda. Nic więc dziwnego, że coraz częściej pojawiają się inwestycje odpowiadające na potrzeby odpowiedzialnych społecznie kontrahentów. Niewątpliwie uzyskanie odpowiedniej certyfikacji pozytywnie wpływa na funkcjonowanie zamierzenia budowlanego, ale przede wszystkim wyróżnia je na tle konkurencji. My, architekci budynków mamy także istotny udział w tej ekologicznej rewolucji i ważne, żebyśmy przed przystąpieniem do prac projektowych spojrzeli na inwestycję holistycznie. Jednym z punktów odniesienia jest 17 koncepcji zrównoważonego rozwoju (określonych w dokumencie Agenda 2030), stanowiącym podstawy pozytywnego wpływu inwestycji nie tylko na środowisko, ale również na społeczeństwo. Z architektonicznego punktu widzenia, przystępując do prac należy brać pod uwagę przyszłą adaptowalność, a także potencjał do zmiany funkcji. Jednym z rozwiązań jest możliwość reorganizacji przestrzeni, a w ujęciu ogólnym zmianie funkcji może sprzyjać chociażby modułowość konstrukcji, która pozwoli na dodawanie lub odejmowanie elementów budynków w zależności od zmieniających się potrzeb. W zakresie projektowania wnętrz ekologia sprowadza się w dużej mierze do świadomego i odpowiedzialnego podejścia w wyborze materiałów wykończeniowych. W Iliard selekcjonujemy głównie te, które posiadają odpowiednie certyfikaty potwierdzające inicjatywy ESG ich producentów. Dzięki temu, nasze decyzje przynoszą korzyści w aspektach ekologicznych, społecznych oraz ekonomicznych. Warto również wykorzystywać lokalne produkty, które wpisują się trend ekologicznego projektowania. Kolejnym ważnym aspektem jest uwzględnienie wysokiej klasy energetycznej budynku, wyposażenie go w zintegrowaną automatykę i odnawialne źródła energii, oświetlenie LED konsumujące nawet o 75% energii i emitujące 75% mniej ciepła oraz systemy pozwalające na oszczędne gospodarowanie wodą, które nie tylko podkreślą ekologicznego ducha inwestycji, ale bezpośrednio przełożą się na oszczędności operatora obiektu.

Szereg rozwiązań dostarczanych jest przez spółki, które rozwijają technologie w ramach ich projektów badawczo-rozwojowych. Do nich należy podkrakowska spółka DMDmodular, która szereg swoich budynków postawiła w całej Europie, w tym w tak nastawionej na ekologię Skandynawii. Tworzone przez nas budynki modułowe mają ekologię wpisaną w swoim DNA – mówi Ewelina Woźniak-Szpakiewicz, prezes DMDmodular. Realizowane są z dużą uwagą położoną na aspekty związane ze śladem węglowym, recyklingiem, gospodarką odpadami, a także komfortem cieplnym i efektywnością energetyczną. Obiekty te spełniają restrykcyjnie wymogi certyfikacji ekologicznych, co ma niezwykle istotne znaczenie zarówno dla warunków finansowania inwestycji - bardzo często uzyskania różnego rodzaju dopłat i funduszy, jak i wpływu na środowisko. 

Warto w tym miejscu także podkreślić fakt, iż wyższa klasa energetyczna nieruchomości wpływa na atrakcyjność nieruchomości, co bezpośrednio przekłada się na wyższą cenę rynkową. Dla inwestorów olbrzymie znaczenie ma również fakt, że hotele modułowe powstają w czasie nawet o połowę krótszym niż przy zastosowaniu tradycyjnej metody budowlanej, zatem szybciej mogą przyjąć gości i znacznie szybciej przynosić dochód inwestorowi, a dla środowiska naturalnego oznaczają znacznie krótszy okres prowadzenia prac budowlanych przy pomocy ciężkiego sprzętu budowlanego – podkreśla Ewelina Woźniak-Szpakiewicz.

Turystyka dla samorządów to nie tylko dobrodziejstwo

Dla atrakcyjnych turystycznie regionów pełny sezon niesie ze sobą wiele dodatkowych obowiązków, z którymi w pozostałych częściach roku samorządy nie muszą się mierzyć. Pojawia się konieczność zapewnienia większej ilości służb porządkowych, medycznych, policji czy też powiększenia siatki połączeń komunikacji publicznej. To także czas znacznie większego obciążenia lokalnej sieci energetycznej, kanalizacji, częstszego odbioru odpadów, zapotrzebowania na wodę i wielu innych wyzwań, o których myśli jedynie garstka turystów. Populacja małych nadmorskich lub górskich miejscowości w niektórych przypadkach w szczycie sezonu rośnie z 10 tys. stałych mieszkańców do nawet 100 tys. gości jednorazowo, obejmując przez cały sezon ponad milion odwiedzających. Lokalna infrastruktura nie jest w stanie obsłużyć tak ogromniej rzeszy przyjezdnych, co dla środowiska naturalnego oznacza wzrost zanieczyszczeń, a lokalny ekosystem rok w rok ulega degradacji. Odpowiednia polityka kurortów, obejmująca wspólne zaangażowanie lokalnych władz, przedsiębiorców, mieszkańców i kierowane do turystów akcji edukacyjnych to konieczność.

Okiem hotelarzy

Od operatorów obiektów hotelowych szczyt sezonu wymaga optymalizacji procesów, które pozwolą redukować szkody dla środowiska naturalnego. Ich doświadczenie pozwala precyzyjnie przewidywać terminy wzmożonego ruchu i odpowiednio przygotować swój obiekt tak, aby zoptymalizować go pod kątem trzech zasadniczych aspektów – zużycia energii, wody i odpowiedniego gospodarowania odpadami.

Obecnie w hotelach, podobnie jak w wielu innych obiektach komercyjnych, implementowane są systemy BMS (Buliding Management System). Pozwalają one nie tylko na automatyzację włączania i wyłączania światła, ograniczenie poziomu ogrzewania, wyłączenie klimatyzacji w momencie otwarcia okna, ale nawet na całkowite wyłączenie wszystkich systemów instalacyjnych w aktualnie nieużywanej części hotelu.  Wśród często stosowanych energooszczędnych praktyk wymienić należy również instalację paneli fotowoltaicznych czy wykorzystywanie oświetlenia typu LED.

Kolejną kwestią jest ograniczenie zużycia wody. Wśród oczywistych i powszechnie stosowanych rozwiązań prym wiedzie instalacja wodooszczędnej armatury w pokojach hotelowych - kranów z czujnikami ruchu oraz perlatorów. Obecnie coraz większą popularność zyskują również instalacje służące do odzyskiwania wody deszczowej i szarej, nadającej się do ponownego wykorzystania. Powszechną praktyką staje się przemyślana gospodarka magazynowa i polityka zamówień. Coraz więcej uwagi przywiązuje się do kwestii odpadów: segregacji - udostępniając gościom kosze do segregacji, zmniejszenia ilości plastiku - rezygnacji z jednorazowych pojemników z kosmetykami na rzecz większych opakowań, poszukiwania rozwiązań zmniejszających ilość odpadów - wymieniając wodę butelkowaną na dostępne na korytarzach dystrybutory wody.

Mówiąc o ekologii, nie możemy oczywiście pominąć obecności naturalnej roślinności, zarówno we wnętrzach hotelu, jak i na terenie okalającym. Hotelarze, mając na uwadze lokalny ekosystem, coraz bardziej świadomie sięgają po rodzime gatunki drzew i krzewów. Ciekawostką jest, że na terenach należących do hoteli coraz częściej można zaobserwować również inne formy wspierające różnorodność biologiczną - łąki kwietne, budki lęgowe dla ptaków czy nawet tzw. hotele dla owadów, które zapewniają im schronienie i możliwość budowy gniazd.

Strategia ESG – przewaga nad konkurencją

Niejednokrotnie całość działań hotelu podsumowywana jest w podawanych do publicznej wiadomości strategii środowiskowej. Strategie ESG są szczegółowym planem rozwoju danej firmy w zakresie trzech podstawowych obszarów - ochrony środowiska naturalnego, odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego. W kwestiach środowiskowych, raporty zawierają takie informacje, jak np. postępy w działaniach na rzecz ograniczenia emisji, ograniczenie negatywnego wpływu na zmiany klimatyczne, redukcja zużycia zasobów czy minimalizacja ilości generowanych odpadów. W przypadku największych sieciowych hoteli, regularne publikowanie postępów w realizacji strategii ESG jest już standardem. Tego typu działania, poprzez wykazanie realnego wkładu w ochronę środowiska, świadczą o odpowiedzialności środowiskowej inwestora i w efekcie mogą przekładać się również na komercyjny sukces danego obiektu, niejako „klasyfikując" go jako proekologiczny.

Wiele hoteli mogących pochwalić się strategią środowiskową przechodziło proces konsultacji z wyspecjalizowaną firmą zewnętrzną. Opracowanie strategii ESG rozpoczyna się od szczegółowej eksperckiej analizy, na bazie której rekomendowane są konkretne rozwiązania infrastrukturalne. Rekomendacje te są w znacznym stopniu uzależnione od specyfiki danego obiektu i sposobu jego funkcjonowania na rynku. Chodzi przede wszystkim o dobór takich rozwiązań, które najlepiej sprawdzą się w określonych warunkach (np. obliczeń śladu węglowego lub analizy efektywności energetycznej).

Tworzenie spójnej strategii ESG w hotelu jest korzystne nie tylko dla środowiska naturalnego - mówi Agata Delmaczyńska, ESG Team Advisory Manager w JW+A. Działania w kierunku zrównoważonego rozwoju mają także pozytywny wpływ na wizerunek hotelu. Wprowadzenie pewnych inicjatyw ograniczających zużycie wody, energii lub zasobów pozwoli na niższe koszty operacyjne. Dodatkowo, poprzez przygotowanie analiz środowiskowych, hotel będzie przygotowany na coraz bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące środowiska i na zapytania od kluczowych klientów korporacyjnych. Ci ostatni są zobowiązani (bądź przygotowują się) do składania raportów niefinansowych i informowania o swoim łańcuchu dostaw - czyli między innymi o hotelach. A zatem strategia ESG w hotelu to już nie tylko trend, coś na co warto zwrócić uwagę. To nasza nowa rzeczywistość.

Turyści są nieodłączną częścią walki o ekologię

Edukacja gości hotelowych w niektórych kręgach wciąż uchodzi za nietakt i ograniczenie ich swobody w czasie urlopu. Bez zaangażowania ze strony końcowego odbiorcy usługi sukces w obszarze ekologii z pewnością nie będzie kompletny. Nie można wymagać od branży pełnego zaangażowania, gdy turysta korzysta z lokalnych zasobów bez refleksji i ograniczeń. Aby nie obciążać odpowiedzialnością za edukację poszczególnych obiektów, edukacja turystów powinna być prowadzona przez cały rok i to za pośrednictwem wielu kanałów komunikowania. W tym obszarze istotną rolę z pewnością pełnią media, które wielokrotnie angażują się w akcje na rzecz poszanowania środowiska naturalnego i ekologii. Można wśród nich wymienić inicjatywę zero waste w zakresie niemarnowania żywności w okresach okołoświątecznych czy też sprzątania lasów z okazji światowego Dnia Ziemi.