Ceny energii w Europie już teraz wielokrotnie biją rekordy, a sytuacja może się jeszcze pogorszyć, gdy temperatura zacznie spadać.

Skok cen w Wielkiej Brytanii w zeszłym miesiącu zmusił niektóre firmy przemysłowe do ograniczenia produkcji i ubiegania się o pomoc państwa, co jest zwiastunem tego, do czego może dojść w reszcie europejskich państw. Dla rządów może to oznaczać napięcia z sąsiednimi krajami, jeśli chodzi o ochronę dostaw. W przypadku gospodarstw domowych może to oznaczać proszenie o mniejsze zużycie energii lub nawet planowanie przerw w dostawach prądu.

Kłopot polega na tym, że jakakolwiek poprawka prawdopodobnie nie nadejdzie w najbliższym czasie ze strony podaży, ponieważ eksporterzy z Rosji przesyłają tylko tyle gazu, ile muszą. Z kolei Katar twierdzi, że produkuje tyle, ile może. - Przemysł energetyczny musi raczej polegać na „obniżeniu popytu” - powiedział Fabian Roenningen, analityk Rysted Energy.

Perspektywy potęgują złe przeczucia w Europie. Region ponownie znajduje się w epicentrum pandemii, a liczba przypadków Covid-19 rośnie i pojawiają się obawy dotyczące nowego wariantu zidentyfikowanego w RPA, który krąży wokół globu. W niektórych krajach ograniczenia są zaostrzane, podczas gdy szalejąca inflacja ogranicza budżety gospodarstw domowych. Co więcej, mroźna pogoda może oznaczać zgaszenie świateł. Powrót do blokady, jak w Austrii, pomógłby ograniczyć popyt na energię, chociaż niewiele rządów tego chce.

Możliwe przerwy w dostawie prądu

Szczególnie zagrożona jest Francja, druga co do wielkości gospodarka Europy. Możliwość chłodu w styczniu i lutym budzi niepokój krajowego operatora sieci. Według raportu z 22 listopada dostępność w elektrowniach jądrowych, koniu pociągowym francuskiego systemu elektroenergetycznego, jest niska po tym, jak pandemia opóźniła konserwację niektórych reaktorów. Tamtejsze ceny energii są najwyższe od 2012 roku.

Zeszłej zimy operator sieci zaapelował do gospodarstw domowych, aby zużywały mniej energii w godzinach szczytu, a gdy sytuacja stała się naprawdę napięta, zawierał umowy z producentami dotyczące redukcji popytu. Następnym krokiem byłoby zmniejszenie napięcia w sieci, a następnie wprowadzenie w ostateczności dwugodzinnych przerw w dostawie prądu na region. Wszystko to miało nastąpić przed wyborami prezydenckimi.

Po stronie podaży kluczowe będzie to, co dalej zrobi Rosja. Prezydent Władimir Putin zasygnalizował, że pomoże Europie w zapewnieniu większej ilości dostaw, aby ustabilizować rynek, ale chociaż dostawy odbiły się po załamaniu na początku listopada, są one niskie w porównaniu z ubiegłym rokiem. Ile gazu Rosja wyśle do Europy w grudniu, pozostaje jeszcze większą tajemnicą.

Paradoksalnie, długo oczekiwane uruchomienie gazociągu Nord Stream 2 do Niemiec z Rosji złagodziłoby kryzys energetyczny kontynentu. Projekt został zakończony, ale napotkał przeszkody regulacyjne i nie jest jasne, kiedy rozpoczną się przepływy.

Czy solidarność Unii przetrwa?

Katar, największy na świecie eksporter skroplonego gazu ziemnego, twierdzi, że już produkuje gaz z pełną mocą. Kraj Zatoki Perskiej, który ma niskie koszty produkcji dzięki obfitości łatwego do wydobycia paliwa, zamówił sześć kolejnych statków LNG z Korei Południowej, oprócz czterech tankowców zakupionych w Chinach w październiku.

Jeśli sprawy przybiorą naprawdę zły obrót, kraje mogą uciec się do ograniczenia sprzedaży gazu ziemnego do innych regionów. Jeszcze bardziej ekstremalny scenariusz może spowodować, że zatrzymają one między sobą przepływy gazu i energii, wywołując wrogość polityczną i uderzając w gospodarki.

Unia Europejska ma tak zwane zasady solidarności, które mają zapobiec blokowaniu przez państwo eksportu energii lub gazu i niedopuszczaniu do sytuacji innego członka, zwłaszcza jeśli chodzi o zaopatrzenie gospodarstw domowych.

Jednak solidarność nigdy nie została przetestowana w kryzysie na szeroką skalę, a operatorzy sieci twierdzą, że mogą zatrzymać lub zmienić przepływy energii przez kable międzynarodowe, jeśli mają problemy z bezpieczeństwem dostaw.