Wodór paliwem XXI w.

Partnerzy portalu

Wodór paliwem XXI w.  - ZielonaGospodarka.pl

W ostatnich latach obserwowaliśmy intensywny rozwój fotowoltaiki. Czy w kolejnych latach postawimy na wodór? Jakie są możliwości jego wykorzystania i czy wodór powinien znaleźć się w obszarze zainteresowania inwestorów? Warto się zastanowić nad powyższymi kwestiami, biorąc pod uwagę fakt, że prognozy UE zakładają, że w 2042 r. zużycie wodoru na terenie państw członkowskich będzie ok. 60-krotnie wyższe niż obecnie, jednak zainteresowanie tym surowcem może znacząco przekroczyć możliwości produkcyjne. Mówi się nawet o 300-krotnym wzroście wykorzystania wodoru w porównaniu z 2022 r.

Wytwarzanie i konsumpcja energii w jednym miejscu to sposób na uniezależnienie się od procesów logistycznych i potencjalnych przerw w łańcuchach dostaw w czasach kryzysów ekonomicznych, politycznych zawirowań i wojennych konfliktów. Jest to też szansa na zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Polska jest jednym z krajów, gdzie podjęcie utworzenia gospodarki wodorowej jest nie tylko zasadne, ale wręcz konieczne.

Inwestycje wodorowe

Według raportu Frost & Sullivan, globalna produkcja wodoru wzrośnie z obecnych 71 mln ton (przy dzisiejszym zapotrzebowaniu na poziomie 115 mln ton) do 168 mln ton rocznie do 2030 r. Oczekuje się, że przychody na rynku wzrosną z 177,3 mld dolarów w 2020 r. do 420 mld dolarów w 2030 r. Z kolei według Hydrogen Council, do 2050 r. wartość międzynarodowego rynku wodoru może wynieść nawet 2,5 bln dolarów, zaspokajając 18% światowego zapotrzebowania na energię, zapewniając 30 mln miejsc pracy na całym świecie i zmniejszając emisję dwutlenku węgla o 6 gigaton rocznie. Do 2050 r. produkowanych ma być 800 mln ton wodoru rocznie.

Obecna niepewność regulacyjna w Europie powoduje, że ponad 95% inwestycji w wodór czeka na ostateczne decyzje inwestycyjne. Mimo to Unia chce do 2030 r. uzyskać 20 mln ton odnawialnego wodoru: 10 mln ton unijnej produkcji i 10 mln ton z importu, zaś dzięki transgranicznemu handlowi wodorem i jego pochodnymi koszty dostaw mają być obniżone o 25%, co da oszczędności rzędu 6 bilionów dolarów do 2050 r. Wodór potrzebuje do tego dobrych relacji biznesowych i handlowych, dostępu do finansowania, kredytów, ulg, zwolnień z podatków i dopłat oraz ułatwień w prowadzeniu biznesu – inkubatorów, start-upów i projektów sektorowych.

Przedsięwzięcia wodorowe są drogie, a ich stopa zwrotu rozłożona na lata. Dlatego głównymi motorami napędowymi w początkowym okresie funkcjonowania rynku wodorowego będą duże międzynarodowe przedsiębiorstwa, spółki Skarbu Państwa z branży paliwowo-energetycznej oraz samorządy.

Produkcja H2

Wodór jest gazem bezbarwnym i bezwonnym, jednak najbardziej pożądany jest wodór zielony – wytworzony przy wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Z drugiej strony skali jest wodór w odcieniach szarości i czerni – uzyskiwany z gazu ziemnego czy węgla, z dużym śladem węglowym dla środowiska. 96% obecnej produkcji wodoru na świecie zaszeregowane jest w ciemnych barwach.

Wodór jest wszechstronnym, łatwo dostępnym i przyjaznym dla środowiska zasobem, który podczas spalania wytwarza czystą wodę i ciepło. W przeszłości był tradycyjnie używany jako surowiec w takich procesach przemysłowych jak synteza amoniaku czy rafinacja ropy naftowej. Osiągnięcia badawcze ostatnich 20 lat wykazały, że wodór może być wykorzystywany również do wielu innych zastosowań, w tym wytwarzania energii elektrycznej czy transportu i magazynowania energii z okresowych źródeł odnawialnych. Wodór może być wytwarzany na miejscu i tam wykorzystywany bądź produkowany centralnie, a następnie dystrybuowany. Gaz wodorowy można wytwarzać z metanu, benzyny, biomasy, węgla, wody, biogazu rolniczego czy odpadów komunalnych.

Wodór produkowany jest w procesach: gazyfikacji węgla (wodór czarny), reformingu parowego i częściowego utlenienia (wodór szary); z wykorzystaniem biomasy, np. z organicznych odpadów komunalnych lub pozostałości z hodowli zwierząt i upraw rolniczych (wodór turkusowy), a także elektrolizy wody (wodór fioletowy – w przypadku wykorzystania nadwyżki energii elektrycznej powstałej w elektrowni jądrowej, wodór żółty – w przypadku wykorzystania elektrolizera zasilanego z sieci eklektycznej o mieszanym pochodzeniu i wodór zielony – w przypadku wykorzystania jedynie prądu i wody). Pozostałe metody pozyskiwania wodoru to: termochemiczne rozdzielenie wody, fotoelektrochemiczne rozdzielenie wody, procesy fotobiologiczne oraz mikrobiologiczna konwersja biomasy.

Zielony wodór pozyskiwany w elektrolizie wody to metoda, w której woda jest rozdzielana na wodór i tlen. Energię odnawialną można wykorzystać do zasilania elektrolizerów do produkcji wodoru z wody, co zapewnia zrównoważony system niezależny od produktów naftowych. Nie występuje zanieczyszczenie środowiska i nie jest wytwarzana żadna emisja. Do zasilania elektrolizerów można wykorzystać różne źródła OZE: energię wiatrową, wodną, słoneczną bądź pływów.

H2 mobility

Najważniejsze daty H2 mobility ostatnich lat to: 2003 r. – pierwszy samolot z ogniwem paliwowym, 2004 r. – autobusy wodorowe na ulicach Londynu, 2008 r. – pierwszy samochód osobowy z ogniwem paliwowym, 2015 r. – pierwsza stacja tankowania wodoru w Wielkiej Brytanii, 2016 r. – pierwszy samolot pasażerski z ogniwem paliwowym, 2017 r. – pierwsze na świecie tramwaje wodorowe w Chinach, 2018 r. – pociągi napędzane wodorem zaczynają kursować w Niemczech, 2019 r. – dron napędzany wodorem leci ponad godzinę z ładunkiem o wadze ok. 5 kg.

Obecnie ok. 75% emisji CO2 pochodzi z transportu drogowego. W niedalekiej przyszłości wodór ma być w coraz większym stopniu stosowany w obszarze elektromobilności. Na ulicach pojawią się samochody elektryczne ładowane prądem z paneli fotowoltaicznych, zamontowanych na dachach garaży czy aut. Będą one wykorzystywane w miastach, lecz pojazdy pokonujące trasy liczące kilkaset bądź kilka tysięcy kilometrów będą bazować na wodorze.

Wykorzystanie pojazdów napędzanych wodorowymi ogniwami paliwowymi wymagać będzie rozwinięcia infrastruktury o stacje tankowania wodoru – ich liczba w Europie w 2020 r. wynosiła zaledwie 125 (przy 92 tys. stacji benzynowych i 32 tys. stacji LPG). Rozbudowa sieci stacji wodorowych zajmie kilka lat i przewidziana jest w strategiach wodorowych większości państw europejskich. Polska Strategia Wodorowa przewiduje budowę 32 stacji tankowania wodoru do 2025 r.

Faktem jest, że stacje wodorowe umożliwiają produkowanie wodoru na miejscu. Stacja taka składa się z zasobnika wodoru oraz dystrybutora. Wodór sprężany jest do dwóch ciśnień, które są standardem w pojazdach: 700 barów dla samochodów osobowych oraz 350 barów dla ciężkich pojazdów, autobusów i ciężarówek. Temperatura gazu do tankowania wynosi -40°C i rośnie w trakcie tankowania samochodu. Pomiar ilości wodoru dokonuje się w kilogramach, a nie w litrach. Cała procedura tankowania zajmuje ok. 3-5 minut – przy zasięgu pojazdu rzędu ok. 600 km.

Należy podkreślić, że wodór będzie odgrywał kluczową rolę w niektórych sektorach trudnych do zdekarbonizowania, szczególnie w transporcie dalekobieżnym – kołowym, morskim oraz powietrznym.

Magazynowanie i dystrybucja H2


Przypomnijmy, że wodór jest najlżejszym pierwiastkiem, co sprawia, że ma bardzo korzystny stosunek gęstości energii do jej masy, jednocześnie gęstość energii w porównaniu do objętości jest na bardzo niskim poziomie. Innowacyjność wodoru pozwala magazynować nadmiar energii – zarówno z paliw kopalnych, jak i z OZE – i uwalniać ją, gdy zachodzi taka potrzeba.

Optymalna metoda to produkcja wodoru za pomocą elektrolizy wody z wykorzystaniem np. farm fotowoltaicznych i wiatrowych. Zmagazynowane podczas tego procesu nadwyżki wodoru można wykorzystać w dystrybutorach do tankowania samochodów z napędem wodorowym, zamienić go z powrotem na prąd elektryczny za pomocą ogniw wodorowych w czasie niedoboru energii lub wykorzystać w układach kogeneracyjnych, które mogą pracować w sposób ciągły lub awaryjny w przypadku zaniku napięcia z sieci. Zmagazynowaną w wodorze energię można wykorzystać, gdy jest potrzebna, zaś produkować ją w sposób ciągły lub gdy pojawiają się nadwyżki energii. Dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii nie występuje emisja CO2 do atmosfery.

Wodór może być transportowany w rurociągach, cysternach i tankowcach – jako wodór ciekły (LH2 – liquid hydrogen) lub gaz sprężony (CGH2 – compressed gaseous hydrogen). Jeżeli wodór ma być używany ostatecznie w postaci ciekłej, dobrym rozwiązaniem jest rurociąg umożliwiający transport w tym stanie skupienia. Konieczne jest wówczas schłodzenie wodoru do wartości ok. -253°C i transport w próżniowych, izolowanych naczyniach (rurociągach lub zbiornikach) pod ciśnieniem do 10 MPa. Przesył możliwy jest już od relatywnie niskich objętości, nawet kilkunastu ton ciekłego wodoru na dobę, co odpowiada mocy kilkunastu MW.

Ilość minimalnego transportu linią wysokiego napięcia, kabla morskiego lub w gazociągu CGH2 z ekonomicznego punktu widzenia zaczyna się przy 2 GW (2000 MW), a preferowana ilość mocy przesyłowej to 4-6 GW. System rurociągów na ciekły wodór jest jednak bardzo drogi, dlatego realizuje się tylko krótkie odcinki, nieprzekraczające 1 km. Najczęściej odbiorcą takiego wodoru są duże kampusy naukowe (CERN, DESY) czy ośrodki związane z programami kosmicznymi (NASA, ESA). Powszechniejszy jest transport LH2 na większe odległości w zbiornikach kriogenicznych. Około 85% komercyjnego wodoru w USA transportowane jest w postaci LH2 na drogach i torach.

Transport wodoru gazociągiem w postaci sprężonego gazu może być z powodzeniem stosowany na duże odległości – rzędu nawet kilkunastu tysięcy kilometrów. Jednak koszt takiego transportu, w porównaniu do przesyłu gazu ziemnego, będzie wyższy ok. 1,5 raza. To dlatego, iż wodór wymaga 3,5-krotnie większej kompresji do przesłania tego samego ekwiwalentu energii.

Perspektywy finansowe

Faktem jest, że Unijny Funduszu Innowacji z budżetem 3 mld euro zakłada inwestycje rzędu 1 mld euro na elektryfikację oraz produkcję i wykorzystanie wodoru ze źródeł odnawialnych w przemyśle, 700 mln euro na produkcję w czystej technologii kluczowych komponentów do energii odnawialnej, magazynowania energii i wodoru ze źródeł odnawialnych oraz 300 mln euro na wsparcie średniej wielkości projektów pilotażowych o głębokim potencjale dekarbonizacji. Powstanie też Europejski Bank Wodoru, który wspólnie z Funduszem Innowacji ma wypełnić 100% luki kosztowej produkcji zielonego wodoru w UE w porównaniu do szarego.

W 2021 r. średnie ceny wodoru zielonego wynosiły 3-5 dolarów za kg, niebieskiego – 2 dolary za kg i szarego – 1,5 dolara za kg. Szacuje się, że docelowo (2050 r.) cena wodoru zielonego będzie dążyć do 1 dolara za kg, przy czym w obecnej dekadzie nastąpi gwałtowny spadek jego ceny – do poziomu ok. 2 dolarów za kg.

Jak zbudować unijną i krajową strategię wodorową?

Strategie wodorowe na poziomie unijnym i w poszczególnych krajach członkowskich UE z jednej strony koncentrują się na zwiększeniu całej gospodarki wodorowej, z drugiej zaś wspierają rozwiązania produkcji rozwiązań nisko- i zeroemisyjnych. Rezultatem realizacji strategii ma być znaczny wzrost udziału zielonego wodoru w najbliższej dekadzie.

Komisja Europejska przyjęła strategię dotyczącą wodoru w lipcu 2020 r., gdzie wskazała wodór jako priorytet inwestycyjny w unijnym planie odbudowy. Zainicjowała tym samym europejski sojusz na rzecz czystego wodoru, angażujący biznes, społeczeństwo obywatelskie oraz władze krajowe i regionalne, aby wspierać inwestycje i pobudzać popyt w sektorze energetycznym.

Unijna strategia zakłada, że w latach 2020-2024 zainstalowana moc elektrolizerów, zasilanych energią z OZE, będzie wynosiła 6 GW, co pozwoli uzyskać nawet do 1 mln ton zielonego wodoru na terenie UE. W latach 2025-2030 wodór stać ma się zintegrowaną częścią systemu elektroenergetycznego, a do 2030 r. zostaną zainstalowane elektrolizery wytwarzające wodór z OZE o łącznej mocy minimum 40 GW. Pozwoli to wyprodukować ok. 10 mln ton zielonego wodoru. Planowane nakłady inwestycyjne na elektrolizery do 2030 r. to 24-42 mld euro. Dodatkowo powstaną nowe moce OZE, które zostaną podłączone do elektrolizerów. Ich moc szacuje się na 80-120 GW, a koszt ich budowy na 220-340 mld euro.

UE wyznacza nowe ścieżki zmierzające do przyspieszenia wdrażania wodoru, a także jego importu z krajów trzecich. Obecnie już 30% projektów planowanych na całym świecie w zakresie produkcji odnawialnego wodoru znajduje się w Europie. Aby dalszy rozwój był możliwy, wodór potrzebuje stabilności polityki rządu, ciągłości realizowania strategii i wdrażania technologii wodorowych, regulacji prawnych wynikających z przepisów unijnych, globalnych i specyfikacji krajowej oraz transparentności działań regulacyjnych i uniezależnienia od subiektywnych interesów politycznych.

Polski rząd przyjął Polską Strategię Wodorową (PSW) w listopadzie 2021 r. Jej celem jest wskazanie kierunku rozwoju gospodarki wodorowej w naszym kraju do 2030 r., z perspektywą do 2040 r. Krajowa strategia zakłada uruchomienie do 2025 r. instalacji typu P2G (Power-to-Gas) o minimalnej mocy 1 MW, współspalanie wodoru w turbinach gazowych, wsparcie badań i rozwoju w zakresie tworzenia układów ko- i poligeneracyjnych, rozwój magazynów energii opartych na technologiach wodorowych oraz nakłady badawcze w zakresie kompaktowych układów P2Gi G2P. Wodór ma również odegrać znaczną rolę w transporcie miejskim, drogowym, kolejowym, morskim i lotniczym.

Wskaźnikami osiągnięcia celów PSW do 2030 r. będą:
•    zainstalowana moc instalacji do produkcji niskoemisyjnego wodoru: 50 MW do 2025 r. i 2 GW do 2030 r.,
•    liczba dolin wodorowych – co najmniej pięć,
•    liczba będących w użyciu autobusów wodorowych: 100-250 do 2025 r. i 800-1000 do 2030 r.,
•    liczba stacji wodoru: minimum 32 do 2025 r.,
•    realizacja Porozumienia na rzecz budowy gospodarki wodorowej (zawarte w październiku 2021 r.),
•    utworzenie Ekosystemu Innowacji Dolin Wodorowych;
•    utworzenie Centrum Technologii Wodorowych.

Edukacja wodorowa

Coraz częściej podejmowane są też inicjatywy związane z szerzeniem wiedzy na temat wodoru. Należy podkreślić, że światowe wydatki rządowe na badania i rozwój w dziedzinie energii w 2019 r. wzrosły o 3% do 30 mld dolarów i były skierowane głównie na niskoemisyjne technologie energetyczne. Najsilniejszy wzrost w tym kierunku odnotowano w Europie i Stanach Zjednoczonych – wydatki na publiczne badania i rozwój w dziedzinie energii wzrosły w obu gospodarkach o 7%.

Jednak wodorowa idea potrzebować będzie dokładnie przemyślanej i długofalowej strategii oraz społecznej akceptacji dla nowych technologii. Brak przyzwolenia społecznego może skutkować problemami dla komercjalizacji i wdrażania nowych rozwiązań. Ważna będzie edukacja – od szkół podstawowych zaczynając, na powstawaniu nowych kierunków studiów kończąc, a także praca działów marketingu i PR w wodorowych firmach, gdzie powstać muszą nowe kampanie dotyczące transformacji i technologii energetycznych, zaś media i dziennikarze specjalizujące się w energetyce muszą wejść w nowe role.

Niezbędne będą szkolenia w zakresie obsługi urządzeń, a także w instytucjach związanych pośrednio z technologiami wodorowymi – administracji publicznej, przedsiębiorstwach komunalnych czy spółkach komunikacyjnych. Obok profesjonalistów dysponujących wiedzą techniczną rynek poszukiwać będzie osób z doświadczeniem oraz zdolnościami osobistymi i interpersonalnymi. Liderzy tacy są niezbędni do komercjalizowania rozwiązań wodorowych.

Energia przyszłości polskich miast i wsi?

Polska znajduje się w pierwszej trójce wśród państw UE, które wytwarzają najwięcej wodoru. W naszym przypadku produkcja sięga 1,3 mln ton rocznie – u liderujących Niemiec jest to ponad 1 mln ton więcej. Jednak obecnie aż 95% wodoru w Polsce powstaje z gazu ziemnego – tylko 5% wodoru można więc nazwać zielonym.

Miasta, które postawią na wodór, zyskają niezależność energetyczną, oszczędności finansowe, a likwidując smog – czyste powietrze. Jednym z kluczowych podmiotów finansujących transformację wodorową w polskich samorządach może być Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który już dzisiaj oferuje preferencyjne finansowanie zwrotne lub granty na rozwój technologii wodorowych w kraju. Należy oczekiwać, że oferta finansowania dla rozwoju wodoru w Polsce będzie w przyszłości uzupełniona przez regulowany system wsparcia, np. aukcje wodorowe, które już powstają w innych państwa UE (np. w Niemczech i Rumunii).

Wychwytywanie CO2

Powszechnie wiadomo, że znaczna ilość globalnej emisji CO2 spowodowana jest bezpośrednim spalaniem paliw kopalnych w celu generacji ciepła. Procesy te zawierają się od produkcji w hutach, poprzez elektrociepłownie ogrzewające mieszkania i wodę, a kończąc na podgrzewaniu żywności w kuchenkach gazowych. Efektem bezpośredniego spalania wodoru jest woda i ciepło. W procesie tym nie są generowane żadne inne związki, przez co wodór może stanowić substytut gazu ziemnego, natomiast obecnie jest to ekonomicznie nieopłacalne. Dodatkowo wymagać będzie wymiany całej infrastruktury od gazociągów po odbiorniki końcowe, dlatego należy się spodziewać, że bezpośrednie spalanie wodoru stosowane będzie miejscowo i z czasem powoli się rozwinie. Warto podkreślić, że gęstość energii na jednostkę masy dla wodoru wynosi 143 MJ/kg, gdzie gaz ziemny ma wartość 53,6 MJ/kg, czysty metan 55,6 MJ/kg, a benzyna czy ropa naftowa ok. 46,3 MJ/kg.

Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej, 96% wodoru produkowanego na całym świecie jest wytwarzane przy użyciu paliw kopalnych – węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego – w procesie znanym jako reforming. Wiąże się to z łączeniem paliw kopalnych z parą wodną i podgrzaniem ich do ok. 800°C. Produktami końcowymi są dwutlenek węgla i wodór. Te dwa gazy są następnie rozdzielane. CO₂ jest często emitowany do atmosfery, przyczyniając się do efektu cieplarnianego, a wodór może być wykorzystywany w wielu gałęziach przemysłu, przy czym jego wykorzystanie w postaci paliwa uwalnia do atmosfery jedynie parę wodną.

System wychwytywania CO2 z instalacji, które spalają paliwa kopalne, jest dobrze poznany i obecnie wykorzystywany w wielu zastosowaniach przemysłowych. Technologia ta jest jak dotąd uważana za najbardziej obiecującą pod kątem przyszłych zastosowań w energetyce na dużą skalę ze względu na łatwość implementacji.

Ze względu na metodę stosowaną do usuwania CO2 ze strumieni gazowych technologie usuwania CO2 ze spalin można podzielić na absorpcyjne (fizyczna i chemiczna), membranowe, kriogeniczne, adsorpcyjne oraz biologiczne. Wybór technologii separacji w znaczący sposób zależy od właściwości gazu: temperatury, ciśnienia, stężenia CO2 oraz wielkości strumienia.

Najbardziej rozpowszechnionymi metodami separacji CO2 na skalę przemysłową są procesy absorpcji fizycznej i chemicznej. Od lat wykorzystywane są one w przemyśle petrochemicznym do oddzielania składników kwaśnych, w tym ditlenku węgla z mieszanin gazowych. Pozostałe metody usuwania CO2, takie jak adsorpcja, separacja membranowa i kriogeniczna są oferowane na znacznie mniejszą skalę.

Instalacje Power-to-Gas

Power-to-Gas to technologia, gdzie nadwyżka energii odnawialnej jest magazynowana jako energia chemiczna w postaci wodoru. Wodór taki może być wykorzystany na miejscu lub przetransportowany do zbiorczego węzła i dystrybuowany dalej. Gdy moc jest ponownie potrzebna, wodór może być zużyty do produkcji energii.

Dekarbonizacja przemysłu

Wodór to najbezpieczniejszą forma energii do wykonywania energochłonnych zadań. W rzeczywistości energia wodorowa jest trzy razy silniejsza niż benzyna czy inne paliwa kopalne. Wydajność i moc energii wodorowej sprawiają, że jest to idealne źródło paliwa dla statków kosmicznych. Dla wielu sektorów gospodarki wodór będzie jedną z wiodących ścieżek dekarbonizacji, np. nadal dla produkcji nawozów, ponadto dla przemysłu stalowego czy chemicznego i transportowego.

Partnerstwa i doliny wodorowe

Warto przypomnieć, że budowa gospodarki wodorowej opierać się będzie na powstaniu dolin wodorowych, które zgodnie ze Strategią wodorową UE mają stać się spójnym elementem Europejskiego Ekosystemu Wodorowego. Planowane jest tworzenie warunków dla rozwoju przemysłu wodorowego w mechanizmie ekosystemowym, który będzie również zintegrowany na poziomie regionalnym, krajowym i międzynarodowym.

Polski Ekosystem Innowacji Dolin Wodorowych będzie obejmować innowacyjne przedsięwzięcia przemysłowe, projekty inwestycyjne o dużej, wieloletniej skali realizowane w ramach określonego obszaru geograficznego, opierając się na selektywnie i celowo dobranych oraz koordynowanych w ramach dolin wodorowych w wymiarze innowacyjnym, technologicznym, infrastrukturalnym, przemysłowym i naturalnym. Budowa i funkcjonowanie ekosystemu musi być koordynowane na poziomie krajowym i zintegrowane z międzynarodowym systemem gospodarczym. Będzie on zarządzany przez „Instytucję Koordynującą” dla zapewnienia powstawania polskiego przemysłu wodorowego o potencjale konkurencyjnym w skali globalnej.

Doliny Wodorowe powinny łączyć możliwie największą liczbę ogniw łańcucha wartości, kładąc szczególny nacisk na rozwój segmentu B+R+I, w kierunku maksymalnego zaspokojenia potrzeb odbiorców w wielu obszarach. W ten sposób powinien powstać skoordynowany i zintegrowany ekosystem powiązań, umożliwiający osiągnięcie masy krytycznej technologii, wiedzy, badań i biznesu dla stworzenia samowystarczalnego i samodzielnego ekosystemu gospodarki wodorowej.

Certyfikacja wodoru

Certyfikacja wodoru obejmuje proces jego produkcji od samego początku aż do indywidualnego miejsca dostawy. Celem nadrzędnym jest utrzymanie niskiego poziomu emisji dwutlenku węgla bądź jego kompensacji w całym łańcuchu dostaw. Możliwe jest również certyfikowanie tylko poszczególnych części łańcucha dostaw. Pozostała emisja CO2 może zostać zneutralizowana poprzez bezpośrednie lub pośrednie działania kompensacyjne.

W skład certyfikatu zielonego wodoru wchodzą metody jego produkcji (elektroliza, reforming parowy, proces chloro-alkaliczny itd.), techniki transportu (linie i rurociągi gazowe, zbiorniki) oraz zastosowanie/wykorzystanie wodoru (w e-mobilności, przemyśle, wytwarzaniu energii elektrycznej czy cieplnej itp.).





Źródła
•    www.h2poland.eu (dostęp: 1.03.2023).
•    Szkoła Wodorowa. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego. Poznań 2021.
•    Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 z perspektywą do roku 2040 r. 2021.
•    Prawo wodorowe – środowisko regulacyjne wspierające rozwój gospodarki wodorowej. UN Global Compact Network Poland. 2022.
•    Instytut Technologii Paliw i Energii, https://www.itpe.pl/ (dostęp: 1.03.2023).


Fot. Depositphotos

Partnerzy portalu

ase_390x150_2022

Surowce

 Ropa brent 83,76 $ baryłka  1,33% 11:11
 Cyna 23110,00 $ tona 0,64% 29 lis
 Cynk 2507,00 $ tona -0,87% 29 lis
 Aluminium 2177,00 $ tona 0,60% 29 lis
 Pallad 1021,53 $ uncja  -1,54% 11:10
 Platyna 936,30 $ uncja  -0,31% 11:11
 Srebro 25,06 $ uncja  0,08% 11:11
 Złoto 2038,40 $ uncja  -0,33% 11:11

Dziękujemy za wysłane grafiki.