Aby osiągnąć cele zawarte w porozumieniu paryskim,
w tym redukcję europejskiej emisji CO2 o 55 proc. do 2030 roku, UE musi
doprowadzić do zastąpienia jak największej części wysokoemisyjnego
transportu drogowego przewozem towarów koleją i przez żeglugę
śródlądową. Poniżej przegląd najważniejszych planowanych rozwiązań,
które mają to umożliwić.
Żegluga śródlądowa jest jednym z
najbardziej efektywnych pod względem emisji CO2 środków transportu. W
przeliczeniu na tonę przewożonych towarów zużywa zaledwie 17 proc.
energii potrzebnej transportowi drogowemu i dwukrotnie mniej niż
transport kolejowy. Pomimo wsparcia ze strony Unii Europejskiej
potencjał tego sposobu przewożenia towarów wciąż pozostaje w znacznym
stopniu niewykorzystany. Udział żeglugi śródlądowej w całym sektorze
transportu UE od dawna utrzymuje się na mniej więcej stabilnym poziomie 6
proc.
Sieć śródlądowych dróg wodnych w Unii Europejskiej ma
długość około 41 000 kilometrów i łączy 25 państw członkowskich UE,
setki miast europejskich oraz ważne regiony przemysłowe. Około 15 000
kilometrów śródlądowych dróg wodnych wchodzi w skład transeuropejskiej
sieci transportowej (TEN-T). 13 krajów UE ma wspólną sieć dróg wodnych.
Jest ona stosunkowo najlepiej rozwinięta w Niemczech, Holandii oraz
Francji, a największe europejskie porty morskie, Rotterdam i Antwerpia
są dobrze skomunikowane z portami śródlądowymi.
Przewozy ogółem
żeglugi śródlądowej w UE wyniosły w 2020 r. 131,7 mld ton na km –
głównie w takich segmentach rynku jak stal, rolnictwo, żywność i
chemikalia. Udział tego sektora w unijnym rynku transportowym najwyższy
jest w Holandii (43 proc.), a następnie w Bułgarii (31 proc.) i Rumunii
(28 proc.). Podczas kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19 żegluga
śródlądowa straciła nieco na rzecz transportu drogowego.
Aby
zmniejszyć emisję CO2 powodowaną przez branżę transportową w UE, Komisja
Europejska dąży do przeniesienia jak największej części transportu
towarowego na kolej i żeglugę śródlądową. Obie ostatnie strategie
Komisji – Europejski Zielony Ład oraz Strategia na rzecz zrównoważonej i
inteligentnej mobilności – określają kroki niezbędne do osiągnięcia
zwiększonego wykorzystania żeglugi śródlądowej oraz żeglugi bliskiego
zasięgu.
Aby w pełni wykorzystać swój potencjał, sektor musi ulec
procesowi cyfryzacji, musi również stać się jeszcze bardziej
ekologiczny i odporny. Będzie to wymagało znacznych dodatkowych
inwestycji w nowoczesną infrastrukturę, technologie cyfrowe i bardziej
ekologiczne statki, a także wykwalifikowaną siłę roboczą.
Zgodnie
z porozumieniem paryskim, UE chce do 2050 r. stać się gospodarką
neutralną dla klimatu, zaś do 2030 r. planuje zredukować emisję CO2 o 55
proc. Aby osiągnąć te cele, sektor transportu UE musi zredukować emisje
o 90 proc. do 2050 r. To zaś oznacza, że 75 proc. śródlądowego
transportu drogowego powinno zostać przeniesione na żeglugę śródlądową i
kolej.
W strategii zrównoważonej i inteligentnej mobilności z
grudnia 2020 r. Komisja Europejska nakreśliła planowaną transformację
systemu transportowego UE, w tym zwiększenie wykorzystania żeglugi
śródlądowej i żeglugi morskiej bliskiego zasięgu o 25 proc. do 2030 r. i
50 proc. do 2050 r. Aby osiągnąć ten cel, potrzebne są połączenia
międzysystemowe oraz nowocześniejsza infrastruktura nawigacyjna
zapewniająca całoroczną żeglowność.
W czerwcu 2021 r. Komisja
Europejska przedstawiła program wsparcia europejskiej żeglugi
śródlądowej o nazwie NAIADES III. W porównaniu do swojego poprzednika
(NAIADES II), plan działania w części III (2021-2027) koncentruje się na
transformacji systemów transportowych UE w kierunku zerowej emisji oraz
na przesunięciu modalnym. Ma to zostać osiągnięte poprzez cyfryzację
transportu towarowego i logistyki, rozwój infrastruktury żeglugi
śródlądowej, w tym portów śródlądowych jako węzłów multimodalnych i
dostawców paliw alternatywnych.
W lipcu 2021 r. Komisja
Europejska opublikowała zestaw wniosków ustawodawczych (pakiet „Fit for
55”) mających dostosować istniejące przepisy UE do celów klimatycznych.
Największy wpływ na żeglugę śródlądową będą miały zmiany proponowane w
obszarach paliw alternatywnych, energii odnawialnej i podatków.
Dyrektywa
w sprawie infrastruktury paliw alternatywnych, którą Komisja Europejska
proponuje obecnie uchylić i zastąpić rozporządzeniem, ma na celu
zainstalowanie do końca 2030 instalacji elektroenergetycznych do
tankowania statków śródlądowych przy nabrzeżu oraz infrastruktury paliw
alternatywnych w portach śródlądowych wzdłuż sieci TEN-T.
Proponowana
zmiana dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii podniosłaby
minimalną ilość energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do 40 proc. i
wymagałaby, aby do 2030 r. paliwa odnawialne i pochodzące z recyklingu
charakteryzowały się niższymi o co najmniej 13 proc. emisjami gazów
cieplarnianych. Z kolei proponowana zmiana dyrektywy w sprawie
opodatkowania energii mogłaby ustalić minimalną stawkę podatku od paliw
dla żeglugi śródlądowej, które są obecnie zwolnione z opodatkowania.
W
przeglądzie rozporządzenia TEN-T z grudnia 2021 r. Komisja Europejska
również zaproponowała kilka istotnych dla żeglugi śródlądowej zmian, w
tym m.in. włączenie kolejowych korytarzy towarowych do sieci TEN-T
(ważne dla portów śródlądowych) oraz położenie nacisku na odporność
sektora na zmiany klimatu w kontekście warunków nawigacyjnych. Szacuje
się, że ukończenie sieci bazowej dla żeglugi śródlądowej będzie
kosztować około 27 miliardów euro. Propozycje te będą w najbliższym
czasie przedmiotem negocjacji między Parlamentem Europejskim a Radą.
Energetyka, OZE
Gospodarka odpadami, Recykling
Ekologia, Ochrona środowiska
E-transport, E-logistyka, E-mobilność
EkoDom, EkoBudownictwo
EkoRolnictwo, BioŻywność
Prawo, Administracja, Konsulting
PSPA to teraz PSNM - Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności
Wodorowy autobus Solaris zwycięzcą konkursu Polski Bus Roku 2023
Polska musi zwiększać liczbę i moc ładowarek do aut elektrycznych
SolarEdge przejmuje Wevo Energy
Samorząd województwa kujawsko-pomorskiego zamówił w Pesie dwa pociągi elektryczne
Drugi nabór wniosków w konkursie na zakup nisko- i zeroemisyjnych autobusów regionalnych
Ropa brent | 83,76 $ | baryłka | 1,33% | 11:11 |
Cyna | 23110,00 $ | tona | 0,64% | 29 lis |
Cynk | 2507,00 $ | tona | -0,87% | 29 lis |
Aluminium | 2177,00 $ | tona | 0,60% | 29 lis |
Pallad | 1021,53 $ | uncja | -1,54% | 11:10 |
Platyna | 936,30 $ | uncja | -0,31% | 11:11 |
Srebro | 25,06 $ | uncja | 0,08% | 11:11 |
Złoto | 2038,40 $ | uncja | -0,33% | 11:11 |